بسیاری از افراد معتاد بارها و بارها تصمیم می‌گیرند اعتیاد خود را کنار بگذارند اما در این راه شکست می‌خورند. بنابراین به‌نظر می‌رسد خیلی از معتادان درباره دلایل اعتیاد خودنیازمند اطلاعات بیشتری باشند و باید با روش‌های علمی و اصولی ترک اعتیاد آشنا شوند. به این بهانه ما نیز با دکتر سیدوحید شریعت، روانپزشک و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران گفت‌وگویی داشته‌ایم تا درباره روش‌های ترک اعتیاد اطلاعات بیشتری به‌دست آوریم.
آقای دکتر، چه روش‌های متداولی برای درمان اعتیاد وجوددارد؟
به‌طور کلی دو نوع رویکرد، در این زمینه وجود دارد؛ درمان نخست مبتنی بر پرهیز کامل و دیگری درمان کاهش آسیب است و در روش اول میزان عود و بازگشت دوباره بالاست چون بر پایه سم‌زدایی است و بعد از سم زدایی که به‌طور معمول از چند روز تا چند هفته انجام می‌شود، فرد از هیچ مخدری استفاده نمی‌کند. در این درمان از روش‌های مانند مشاوره، روان‌درمانی و درمان‌های دارویی برای جلوگیری از عود استفاده می‌شود.
درباره ویژگی‌های مشاوره و روان‌درمانی توضیح می‌دهید؟
مشاوره و روان‌درمانی به صورت گروهی و یا فردی انجام می‌شود. در گروه درمانی، عده‌ای درباره مشکلات‌شان با هم حرف می‌زندد و طی این تبادل نظر هر کدام با مشکلات دیگری که البته شاید مشابه مشکل خودش باشد، آشنا شده و از راه‌حل‌های احتمالی و تجربیات افراد آگاه می‌شود. در گروه، اعتمادبه‌نفس افراد بیشتر می‌شود زیرا آنها می‌بینند که افردا دیگر هم با مشکلات مشابهی دست به گریبان هستند و متوجه می‌شوند که مشکل مربوط به شخص خودشان نیست بلکه مربوط به بیماری آنهاست. در مشاور انفرادی، بیمار با راههای کاهش احتمال عود اعتیاد به‌وسیله یک مشاور یا روان‌شناس آشنا می‌شود. در این مشاوره فرد می‌ـوان آنچه را که تمایلی به مطرح کردن آن در جمع ندارد، بازگو کند.
در مشاوره فردی چه نکات باید رعایت شود؟
نوع رابطه مشاور و بیمار بسیار حائزاهمیت است. برای داشتن یک مشاوره مفید وجود یک رابطه خوب درمانی میان بیمار و درمانگر ضروری است. رابطه‌ای که در آن بیمار بتواند به راحتی با مشاور خود ارتباط برقرار کند و از مشکلاتش سخن بگوید. دراین شرایط مشاور با دادن آموزش‌های لازم در زمینه توانایی حل مسئله و کم کردن استرس در راستای کم کردن احتمال بازگشت وعود اعتیاد بیمار تلاش می‌کند. او همچنین درباره شرایطی که ممکن است موجب بازگشت اعتیاد فرد شود به او آگاهی‌های لازم را می‌دهد.
احتمال بازگشت در چه افرادی بیشتر است؟
افرادی که مشکلات متعددی مانند مصرف توفانی مدت مواد، استعمال مواد سنگین مانن کراک، مشکلات خانوادگی و اجتماعی دارند.
درباره این افراد استفاده از کدام روش‌های ترک موثرتر است؟
درمان‌های جایگزین؛ جون این افراد با عوامل برانگیز‌اننده متعددی روبه‌رو هستند.
ترک‌های مکرر و ناموفق چقدر در موفقیت درمان مؤثر است؟
بستگی به فرد دار؛ زمینه‌های شخصیتی، بیمارهای جسمی و روانی توأم با اعتیاد و نوع مصرف در این زمینه مؤثر هستند، به‌طور مثال، معتادان تزریقی و کسای که از هروئین و کراک استفاده می‌کنند و همچنین معتادانی که به افسردگی، اختلال شخصیت دو قطبی مبتلا هستند، سخت‌تر قادر به ترک خواهند بود.
درمان کاهش آسیب چطور؟ آیا این روش برای گروه خاصی از بیماران کاربرد دارد؟
باتوجه به اینکه درمان پرهیز مواد برای همه بیماران کافی نبود و فقط گروه خاصی را تحت پوشش قرار می‌داد، کم:م راههای کاهش آسیب مورد استفاده قرار گرفت. در این روش فرد به جای تزریق مواد مخدر، از جایگزین‌های مانندمتادون و بوپرونورفین استفاده می‌کند. در این روش، هم تزریق مواد مخدر جای خود را به مواد کم‌عارضه می‌دهد و هم فرد کمتر در معرض بیماری‌هایی مانند ایدز و هپاتیت و سیار مشکلات قرار می‌گیرد. این داروها فرد را از مواد جدا کرده و میل شدید فرد را نسبت به مصرف مواد برطرف می‌کند. در این روش هم از گروه درمانی و مشاوره‌های فردی استفاده می‌شود.
این روش نسبت به سم‌زادیی دارای چه معایب و محاسنی است؟
درصد بیشتری از افراد آن را ادامه می‌دهند و فرد می‌تواند بعد از مدتی مصرف داروها را کاهش داده و یا قطع کند. این فرد برخلاف معتاد می‌تواند به روال عادی زندگی خود بازگردد، سرکار برود ورفتارهای بزهکارانه و قانون شکنی در او تا حد قابل ملاحظه‌ای از بین می‌رود؛ تا جای که به‌نظر می‌رسد ما در این دوره با تغییر الگوی شخصیت بیمار روبه‌رو می‌شومی اما مشکل این است که فرد باید به‌طور مرتب مواد جایگزین را دریافت کند.
تا چه مدت؟
بستگی به تصمیم بیمار دارد؛ درصدی از افراد می‌توانند در فواصل که اغلب سه، چهار سال است با کاهش تریجی دوز، در مان را قطع کنند و برخی نیز باید تا پایان عمر آن را ادامه دهند. در هر صورت، بیمار باید در این زمینه حتماً با پزشک خود مشورت کند.
تأثیرات روانی این شیوه درمان چگونه خواهد بود؟
دیگر از احساس تغییرات شدیدی که هنگام مصرف مواد داشته‌اند، خبری نیست و به ثبات نسبی در زندگی خود دست پیدا می :نند و از نیاز شدیدی که به مصرف مواد ویا تزریق داشته‌اند خبری نیست.
حتی احساس سرخوشی شدید بعد از مصرف و خماری شدید فقدان مواد هم در آنها از بین می‌رود. استفاده از این داروها به هیچ‌وجه با تغییرات محسوس و شدید مواد در آنها توأم نخواهد بود.و این تغییرات بسیار کم است.
در ترک با این روش تا چه حد احتمال بازگشت وجود دارد؟
کسی که از درمان‌های جایگزین با دوز مناسب و کافی استفاده می‌کند، نمی‌تواند دوباره از مواد استفاده کندچون مصرف مواد دیگر برای او همراه با سرخوشی نخواهد بود و حتی احتمال مسمومیت و گاه مرگ دارد. داروهای جایگزین بیشتر گیرنده‌های بدن فرد را پر می‌کند و مخدر، دیگر اثری در این فرد نخواهد داشت.
منبع : خبر آنلاین