موهای زائد به موهایی گفته می شود که وجود آنها در نواحی صورت و بدن باعث اختلال در شکل ظاهری فرد شود. به طور کلی در درمان لیزری مشکلات پوست و مو، ابتدا مولکول های خاصی به عنوان هدف درمان انتخاب می شوند و این مولکول های هدف هستند که با جذب انرژی لیزر، دچار تغییرات بالینی و علائم بهبود در منطقه ی درمان می شوند. مولکول هدف در درمان موهای زائد، رنگدانه ی موجود در ساقه ی مو است که به این رنگدانه اصطلاحاً "ملانین" گفته می شود. انرژی ساطع شده از منابع لیزری توسط این رنگدانه جذب و گرمای زیادی به سلول های ریشه ی مو می دهد که باعث تخریب آنها و عدم رشد دوباره ی مو می شود. در واقع موهای زائد با استفاده از این روش ریشه کن می شوند. موفقیت درمان موهای زائد به چهار عامل بستگی دارد: رنگ مو، تیپ پوستی (از نظر میزان روشن یا تیره بودن پوست)، ضخامت مو و تعداد جلسات درمان. گفتنی است بهترین نتیجه برای افراد با تیپ های پوستی روشن و موهای تیره به دست می آید. در افراد با تیپ پوستی سبزه، خطر جذب بیشتر اشعه ی لیزر توسط رنگدانه های موجود در پوست و ایجاد عوارض جانبی وجود دارد.
موهای سفید شده نیز فاقد ملانین بوده و اشعه ی لیزر توسط مو جذب نمی شود. موهای بلوند و بور نیز ملانین کمتری دارند و نسبت به موهای تیره میزان انرژی کمتری جذب می کنند و کمتر به درمان پاسخ می دهند. معمولاً قبل و در بین جلسات درمان، نباید از روش هایی از قبیل بند انداختن یا کندن موها استفاده کرد و این روش ها را باید از حداقل دو هفته قبل از جلسه ی لیزر درمانی متوقف و موهای منطقه را فقط با تیغ اصلاح کرد. همچنین بهتر است یک روز قبل از انجام کار، موها در ناحیه ی موردنظر تراشیده شود. برای کاستن حس درد و سوزش هنگام لیزر می توان کرم های بی حس کننده ی موضعی را به مدت 30 تا 45 دقیقه بر ناحیه ی موردنظر مالید و پس از بی حسی موضعی اقدام به درمان کرد. همچنین برای کاستن آسیب حرارتی وارد آمده بر پوست منطقه معمولاً از روش های خنک کردن موضعی قبل از درمان با استفاده از سیستم های Cooling موضعی به شکل تماسی با اسپری های خنک کننده استفاده می شود. پس از هربار انجام لیزر، سرخی مختصر ناحیه، سوزش و درد طبیعی است و نگرانی وجود ندارد. در بیشتر موارد سرخی حاصل از درمان لیزری بیش از چند ساعت پایداری ندارد و مالیدن پماد اکسید زینک یا کرم های ترمیم کننده بعد از لیزر کفایت می کند. همچنین بعد از انجام لیزر ناحیه ی تحت درمان باید از اشعه ی خورشید محافظت شود، به همین دلیل باید از فرآورده های ضدآفتاب با عامل محافظت بالا استفاده کرد. تعداد جلسات درمان موهای زائد بین 5 تا 7 جلسه متغیر است و جلسات درمان معمولاً با فواصل 4 تا 6 هفته یک بار انجام می شود. البته باید تأکید کرد که میزان پاسخ دهی هر منطقه از بدن و هر فرد بسته به تراکم و ضخامت و نوع تیپ پوستی متفاوت است و شاید برخی افراد به جلسات بیشتری نیاز داشته باشند یا برعکس با جلسات کمتری به نتایج دلخواه برسند. مطالعات متعددی که بر پوست و موی ایرانی ها انجام شده نشان داده لیزرهای دایود و الکساندرایت و Nd:YAG در کنار منابع IPL همگی جزو انتخاب های درمانی مناسب برای از بین بردن موهای زائد صورت و بدن هستند. دستگاه هایی که با استاندارد بین المللی طراحی و از شرکت های معتبر اروپایی خریداری شده باشند، قابلیت اطمینان بیشتری دارند و در کنار آن مهارت پزشکی که از این دستگاه استفاده می کند نیز اهمیت بالائی در درمان بدون عوارض بیماری دارد. از بین عوارض جانبی شناخته شده برای از بین بردن موهای زائد با منابع لیزر می توان به این موارد اشاره کرد: درد، سوزش، سرخی گذرا یا پایدار، تورم، آسیب اپیدرمی به شکل تیره تر یا روشن تر شدن پوست ناحیه ی تحت درمان و به ندرت بروز اسکار یا اصطلاحاً گوشت اضافه. البته بسیاری از این عوارض کوتاه مدت و برگشت پذیر هستند و با انتخاب صحیح منبع لیزری و پارامترهای درمانی و خبرگی و تجربه ی پزشک معالج قابل پیشگیری و درمان هستند و با پیشرفت تکنولوژی لیزر، روز به روز از بروز این عوارض کاسته می شود. با توجه به عمق نفوذ کنترل شده ی لیزر که حدود 5 میلی متر است، احتمال آسیب رسیدن به اعضای حیاتی ای که زیر پوست ناحیه ی درمان شده قرار گرفته اند، از قبیل تیروئید، سینه و غدد لنفاوی وجود ندارد و تاکنون شواهدی از ایجاد تغییرات بدخیم در این اعضا با استفاده از درمان لیزری وجود ندارد. اما با این وجود، به خاطر نبودن شواهد کافی برای ایمن بودن کامل درمان لیزری، این شیوه برای خانم های باردار یا شیرده توصیه نمی شود. نکته ی دیگر استفاده از لیزر، توجه به درمان خانم های مبتلا به اختلالات هورمونی و پرمویی است. ایجاد موی زائد بر روی ناحیه ی چانه، گردن و صورت خانم ها اغلب به دلیل بروز اختلالات هورمونی و به خصوص تخمدانی رخ می دهد. در مواردی که شخص مبتلا به مشکلات تخمدانی از جمله تخمدان پلی کیستیک (PCO) باشد، بهتر است به طور هم زمان در کنار درمان های دارویی برای رفع اختلالات هورمونی یا تخمدانی، درمان با لیزر هم آغاز شود تا طول دوره ی درمان به طور هم زمان طی شود. در واقع وجود این اختلالات مانع درمان با لیزر نمی شود. کسانی که به عنوان اختلال پرمویی به پزشک متخصص مراجعه می کنند، قبل از درمان بهتر است صحت و سلامت آنها مورد بررسی قرار گیرد تا یک دوره درمان صحیح و هم زمان برای آنها انجام شود. غیر از کاربردهایی که لیزر موهای زائد برای از بین بردن موهای زاند صورت آقایان از جنبه ی زیبایی دارد، باید به این نکته اشاره کرد که درمان لیزری برای از بین بردن نوعی جوش بعد از اصلاح (فولیکولیت) در ناحیه ی ریش یا پشت گردن اقایان نیز کاربرد دارد. انجام لیزر باید توسط پزشکان متخصص پوست و مو که در زمینه ی کار با دستگاه لیزر تبحر دارند و در کلینیک ها و مراکز معتبر پزشکی انجام گیرد و انجام آن توسط پزشکان غیرمتخصص و در مراکز آرایشی و تفریحی ممنوع است. عوارض ناخواسته ی انجام لیزر توسط غیرمتخصصان، بیش از حد تصور است و باعث بروز جوش، زخم و عفونت ناحیه می شود. همچنین افراد بهتر است خودشان در انتخاب پزشک متخصص برای انجام عمل های زیبایی دقت لازم را داشته باشند تا متوجه کمترین آسیب ها و عوارض شوند.
"این مطلب در شماره ی آبان 1392 مجله ی بهداشت زنان چاپ شده است."
منبع : سایت دکتر دائر