منشا dalmation هنوز ناشناخته است و برای تعیین مکان اولیه زندگی آن ها بحث های فراوانی وجود دارد، در قرن 18 ام یک گونه سگ با خال های سفید به نام Talbot hound وجود داشت که برای جمع کردن اسب های کالسکه و محافظت از مسافران استفاده می شدند و این نام توسط توماس بلویک در سال 1791به این گونه سگ ها داده شد. در دوران سلطنتی، دالماشن ها برای تشریفات در کنار اسب های کالسکه ای که یورتمه می رفتند، قرار داشتند والبته از اجداد این نژاد در ضمینه های مختلفی نظیر سگ های جنگی، محافظان مرزهای داماشیا( از جمهوری کروواسی)، شکار موش صحرایی و جانوران موذی، سگ سیرک و سگ های خوش یمن آتش نشانی استفاده می شد.
رمان 101 سگ خال دار از دودی اسمیت از دیگر عامل های شهرت این نژاد است که در سال 1956 توسط دو شرکت walt Disney films و Disney animal film به تصویر در آمد.
سگهای خالداری با گروه های عشایر رومانیایی که گاهی کولی خوانده می شدند، سفر می کردند ولی معلوم نیست که آنها اولین بار کجا ظاهر شدند. دالماشن نام خود را در طول اقامت خود در دالماتیا استانی در شرق ساحل دریای آدریاتیک که الان به عنوان کرواسی شناخته شده است، گرفته است.
ویژگی های ظاهری
این نژاد دارای جثه ای عضلانی با ظاهری پایدار، با استقامت و قوی است، قد آن ها بین 48 تا 58 سانتی متر است و تا 61 سانتی متر هم می رسد. دارای پاهایی گرد و انگشتانی قوس دار هستند و گوش های لاغر و بلندشان خم شده و بسیار نزدیک سر قرار می گیرند. چشم های دالماشن ها به رنگ های مختلفی نظیر قهوه ای، آبی، کهربایی و حتی دو رنگ هستند. خال های توله ها در ابتدای تولدشان سفید است و معمولا بین 3-4 هفته بعد ظاهر می شوند و تقریبا در 1 ماهگی همه ی خال هایشان را دارند، این خال ها در طول زندگیشان با سرعت بسیار کم گسترش می یابند. این خال ها بر روی تنه، سر، گوش هستند و اندازه ای بین 30-60 میلی متردارند. این خال ها سیاه و قهوه ای(جگری )، آبی- خاکستری و گاه برخی رنگ های نادر مثل لیمویی، نارنجی و قرمز در یک زمینه ای سفید هستند. این نژاد هم ریزش مو دارد، اما شانه کردن هفتگی و کامل، می تواند ریزش موی آن ها را کنترل کند. دالماشن ها سگ های بوداری نیستند و نسبت به سایر سگ ها خود رابسیار تمیز تر نگاه می دارند. وزن کلی این نژاد بین 21 تا 24 کیلوگرم است.
خلق و خو
Dalmation شخصیت محکم، اجتماعی و باوقار دارند و از لحاظ سطح انرژی بسیار فعال، ورزشکار هستند و به طور کلی برای گردش های طولانی ساخته شده اند و اگر ورزش روزانه نداشته باشند، کسل و مخرب می شوند.
همان گونه که در فیلم 101 سگ خال دار دیدید شخصیت شجاع و موقر آن ها در 1 ثانیه به سگی لوس و شوخ تبدیل می شود ولی این را بدانید که دوست کوچکتان عاشق خانواده ی شماست و هر کاری می کنند که عضوی از خانواده باشد. برخورد این سگ ها با کودکان خوب بوده اما بهتر است با نظارت شما باشد. به طور کلی اجتماعی هستند و به سرعت با سایر سگ ها اخت شده و حتی با گربه ها نیز ارتباط خوبی تحت نظارت شما خواهند داشت.
سگ شما دوست دارد در مرکز توجه باشد و توانایی بسیاری برای محبوبیت دارد. و شما به راحتی می توانید این سگ ها را با روش های تربیتی ساده مثل خوراندن تشویقی و یا بازی کردن، آموزش دهید و تنها زمان هایی که لازم است پارس می کنند. توجه کنید که سگ شما با تنها ماندن های طولانی رابطه ی خوبی ندارد و بهترین تلاش خود را می کند تا در همان جایی که خانواده هستند، باشد و حتی بخوابد.
سلامت و بیماری های رایج
دالماشن ها به طور کلی سگ های سالمی هستند ولی در این نژاد نیز برخی از مشکلات ارتوپدی مثل دررفتگی مفصل لگن، بازو، کم کاری تیروئید، بیماری von willebrand، نا شنوایی ارثی، سنگ های ادراری، آلرژی پوستی و اختلالات مردمک باشیم. تنها 70 درصد دالماشن ها شنوایی طبیعی دارند و این امر ناشی از یک اختلال ژنتیکی است که این مشکل جدی را برای سلامتی آن ها رقم می زند. تحقیقات نشان داده که کری در سگ های زال و ابلق به علت عدم وجود ملانوسیت ها در گوش داخلی است که ممکن است یک گوش یا هر دو را درگیر کند. در آخر عمر آن ها بین 11-13 سال و در برخی کتاب ها 16 سال گزارش شده است.