با توجه به نگرش نوین نسبت به سلامت دهان و دندان و اهمیت فزاینده آن نزد والدین گرامی، جهت برقراری سلامت دهان کودک شما و پیشگیری از بیماری و پوسیدگی دندانها، اطلاعاتی ضروری حضورتان ارائه می شود.

 

رژیم غذایی مناسب برای دندان های کودکان

غیر از غذاهای اصلی، میان وعده های غذایی می توانند نقش مهمی را در سلامتی یا بیماری دندان های کودکان ایفا کنند. اگر چه نمی توان کودکان را از مصرف تنقلات منع نمود اما با به وجود آوردن نظمی صحیح در مصرف آنها و رعایت بهداشت مناسب میتوان از پوسیدگی های دندانی پیشگیری نمود.

توصیه های مهم

تعداد مصرف مواد قندی در روز کاهش یابد. بهتر است تنقلات شیرین در یک ساعت مشخص در روز مثلا پس از صرف غذاهای اصلی به منظور حفظ اشتهای کودک برای وعده اصلی صرف شود و بهتر است پس از آن دندان ها مسواک زده شود.

از دادن میان وعده های پوسیدگی زا برای بردن به مدرسه خودداری شود. بهترین میان وعده برای کودکان در مدرسه ساندویچ های حاوی نان و پنیر به همراه گردو، گوجه فرنگی یا خیار، تخم مرغ، انواع کوکو یا سالادهای خانگی و میوه هایی مثل سیب، موز، پرتقال و نارنگی، انگور و ... و یا سبزی هایی مثل هویج می باشند.

تاثیر قطعی صبحانه بر فعالیتهای ذهنی کودک در طول روز اثبات شده بنابراین ، صبحانه وعده غذایی بسیار مهمی است و بهتر است تحت هیچ شرایطی حذف نشود. لازم نیست صبحانه مفصل باشد ولی در هر صورت باید صرف شود.

مثال هایی از میان وعده های سودمند

شیر، نان و پنیر به همراه گردو و یا خیار یا گوجه فرنگی ، تخم مرغ پخته، ماست، میوه، هویج، کرفس،آجیل

مثال هایی از میان وعد های پوسیدگی زا

شکلات، آبنبات، بیسکویت های شیرین، کلوچه، برگه میوه های خشک، شیر عسل، شیرکاکائو، آدامس های شکردار، پفک، چیپس

اهمیت بهداشت دهان و دندان کودک

دندان های شیری از حدود 6 ماهگی شروع به رویش نموده و تا حدود  5/2  سالگی رویش آنها تکمیل می شود.از طرفی دندان های دائمی از حدود 6- 7 سالگی با رویش دندان های جلویی پایین و اولین آسیای دائمی که در پشت آسیاهای شیری و بدون افتادن هیچ دندانی می روید آغاز می شود و تا حدود 12 سالگی با ترتیب خاص جایگزین دندان های شیری می گردند. از آنجاییکه تعداد زیادی از دندان های شیری تا حدود 12 سالگی در دهان باقی هستند و دارای عملکردهای مهمی مثل تغذیه و حفظ فضا جهت رویش مرتب دندان های دائمی می باشند، مراقبت و حفظ آنها تا زمان رویش دندان های دائمی جایگزین ضروری است.

تمیز کردن دندان ها از زمان رویش اولین دندان شیری(حدود 6 ماهگی) به وسیله مسواک نرم انگشتی و یا گاز مرطوب و بدون خمیر دندان باید آغاز شودم و بخصوص پس از هر وعده شیردهی شبانه ، چه با سینه مادر و چه با شیشه شیر ضروری است.

چنانچه کودک رژیم غذایی مناسب و متنوع داشته باشد روزانه دوبار مسواک زدن بعد از صبحانه و قبل از خواب با مسواک نرم و به روش افقی توسط والدین کافی است و نخ کشیدن بین دندان ها نیز از حدود 3 سالگی توصیه می شود.

به علت عدم تکامل توانایی های حرکتی کودک برای انجام دقیق مراقبت های بهداشتی، مسواک  و نخ زدن تا حدود 8 سالگی باید توسط والدین انجام شود و تا پایان سنین دبستان تحت نظارت انجام گیرد وگرنه کارائی کافی را نخواهد داشت.

فلوراید

فلوراید عنصری طبیعی است که اگر به میزان مناسب در اختیار دندان قرار گیرد آن را مقاوم کرده و به پیشگیری از پوسیدگی دندان کمک می کند.

استفاده از خمیر دندان های فلوراید دار درکودکان بالای 2 سال به میزان کم (به اندازه نخود) و کاربرد دهانشویه های حاوی فلوراید فقط در کودکان بالای 6 سال توصیه می گردد.

کودک نباید مواد حاوی فلوراید را بلع نماید زیرا ممکن است موجب عوارض متعددی نظیر مینای لکه دار،مشکلات استخوانی یا مسمومیت شود بنابراین نظارت والدین بر مصرف این مواد در کودکان ضروری است. ژل یا مواد موضعی که توسط دندانپزشک در مطب به کار برده می شود حاوی غلظتهای بالای فلوراید می باشد و معمولا هر 6 ماه استفاده می شود.

فیشور سیلانت

برای پیشگیری از پوسیدگی شیارهای عمیق روی دندانهای آسیا دائمی و گاها شیری که ممکن است عمق آنها با مسواک تمیز نشود، موادی بنام فیشور سیلانت بکار برده می شود که این شیارها را می بندند و از پوسیگی آنها پیشگیری می نمایند.

اقدامات پیشگیرانه فلوراید و فیشور سیلانت جایگزین اقدامات بهداشتی روزانه مسواک و نخ زدن نمی باشد و فقط مکمل آنها است.

دندانپزشکی بیمارستانی و آرامبخشی

برخی کودکان به علت سن کم، اضطراب زیاد و مشکلات جسمی و ذهنی ، قادر به تحمل و پذیرش درمان های دندانپزشکی به طور معمول نمی  باشند.درمان های لازم برای این بیماران را میتوان با آرام بخشی دارویی یا تحت بیهوشی عمومی توسط متخصص این کار، به سادگی و با کمترین استرس انجام داد تا برقراری سلامت دهان و دندان این افراد، تغذیه مناسب، رشد کافی و سلامت عمومی آنها نیز تامین گردد.

امید است که مطالعه مطلب فوق بتواند در برقراری سلامت دهان و دندان فرزندتان موثر باشد.