استفاده از آسانسور در كشتي هاي بزرگ كه داراي چندين طبقه با كاربري هاي متفاوت مي باشند امري كاملاً اجتناب ناپذير مي باشد، لذا شركت هاي بزرگ و مطرح آسانسور سازي اقدام به طراحي و ساخت آسانسورهايي با كاربري خاص جهت استفاده در كشتي نموده اند و بسته به شرايط و نوع كشتي، آسانسورها داراي طراحي و عملكرد متفاوت با قابليت حمل بار يا مسافر ميباشند. لازم بذكر است كه اين آسانسورها مي بايست داراي تجهيزاتي باشند كه با توجه به شرايط موجود در كشتي، ايمني مسافران را تا حد قابل قبولي تأمين نمايند. در اين مقاله به معرفي آسانسورهاي خاص مورد استفاده در كشتي و تجهيزات آنها پرداخته مي شود.
نصب چاه آسانسور
با توجه به سازه چاه آسانسور كه مي بايست بصورت يكپارچه و كاملاً مستحكم و بطور مستقل اجرا شود، معمولاً آن را در فضاي بيرون از كشتي ساخته و با استفاده از جرثقيل در محل مناسب قرار داده و نصب مي نمايند. شايد در ابتدا تصور كنيم كه در يك كشتي مسافربري يا باري، بايد يك يا حداكثر دو آسانسور وجود داشته باشد، اما گفتني است كه در برخي از كشتي ها بنا به كاربري آن بيش از بيست آسانسور در انواع و اندازه هاي گوناگون وجود دارد كه شرايط چاه آسانسور بسته به نوع آن متفاوت مي باشد.
حسگر انحراف سنج
حسگر انحرافسنج، ميكروسوئيچي است كه كنتاكت آن در اثر بروز انحراف از سطح افق قطع يا وصل مي شود. اين ميكروسوئيچ داراي كاربردهاي فراواني در صنايع مختلف مي باشد.
يكي از كاربردهاي آن در صنعت آسانسور، در آسانسورهاي ويژه كشتيها (Marine Elevator) است.
كشتي شناور بر روي آب، همواره در حال بالا و پايين رفتن و تكان خوردن است، آسانسوري كه در اين سازه شناور نصب مي شود بايد داراي سيستمي باشد كه در صورت انحراف بيش از حد آن، توقف كرده پس از برگشتن كشتي به وضعيت مناسب دوباره به حركت در بيايد. وسيله اي كه انحراف كشتي از خط افق را تشخيص مي دهد همان انحرافسنج است كه علاوه بر كشتي هاي مسافربري در كشتي هاي باري نيز از آن استفاده مي شود.
استفاده از كابين هاي ويژه
براي آسانسورهاي مستقر در كشتي، بمنظور ايجاد امكان دسترسي به فضاي داخل كابين در شرايط اضطراري از كابين هاي داراي درب خروج اضطراري روي كابين(Trap Door) استفاده مي شود كه معمولاً جهت سهولت دسترسي به اين درب، يك نردبان ثابت در فضاي داخل كابين تعبيه شده است. همچنين كابين مجهز به تلفن مي باشد تا در مواقع اضطراري بتوان از آن براي ارتباط با افراد مسئول ارتباط برقرار نمود.
درب طبقات
با توجه به حائز اهميت بودن مسائل مربوط به حريق در كشتيها، حتماً مي بايست از درب هاي طبقه با قابليت مقاومت در برابر آتش استفاده نمود تا در صورت وقوع آتش سوزي، از طريق چاه آسانسور حريق به ساير طبقات انتقال پيدا نكند.
سيستم محركه
در كشتي ها با توجه به شرايط ويژه اي كه موتورخانه آسانسور با آن روبرو است كه از جمله آن مي توان به ارتعاشات موتورخانه و شرايط محيطي با رطوبت نسبي بالا اشاره نمود، مي بايست از موتورهايي با درجه مقاوت بالا نسبت به شرايط محيطي استفاده نمود. همچنين به منظور كاهش ارتعاشات و نواسانات ناشي از چاه آسانسور از دمپرهاي ويژه اي در ساختار شاسي زير موتور استفاده مي شود تا لرزش ها را به حداقل برساند.
كنترل كننده مكانيكي سرعت
استفاده از سيستم كنترل كننده مكانيكي سرعت كه شامل گاورنر كنترل سرعت و ترمز ايمني مي باشد براي آسانسورهاي مستقر در كشتي كاملاً ضروري است كه با توجه به معلق بودن چاه آسانسور، ميبايست علاوه بر كابين براي وزنه تعادل نيز سيستم مذكور پيش بيني شود. با استفاده از اين سيستم در مواقع سقوط، افزايش سرعت از طريق گاورنر حس شده و با فعال كردن ترمز ايمني، فكهاي آن به ريل راهنما گير كرده و باعث متوقف شدن كابين يا وزنه تعادل ميگردد.
نتيجه گيري
با پيشرفت تكنولوژي استفاده از آسانسور و بالابرها همه روزه بيش از پيش احساس مي شود و هرجا كه نياز به جابجايي عمودي وجود داشته باشد، كمپاني هايي كه در اين زمينه فعاليت مي كنند اقدام به طراحي و ساخت آسانسور مطابق با شرايط حاكم مي نمايند. از جمله محل هاي كه نيازمند استفاده از آسانسور، كشتي هاي بزرگ ميباشد كه با در نظر گرفتن مسائل ايمني مي توان اقدام به نصب و راه اندازي آسانسور نمود.