یکی از مهمترین مسائلی که در تعامل بین طب جدید و قدیم مطرح می‌شود، رجحان یکی بر دیگری است. اما کدامیک؟ آیا قبول یکی همواره به معنای نفی دیگری باید باشد؟ آیا نمی‌توان هر دو را با همدیگر و در کنار هم به عنوان دو طب مکمل در نظر گرفت؟ عده‌ای از پزشکان بر این باورند که به دلیل آنکه تعلیمات و آموزش‌ها در طی دوران تحصیل همواره شیمیایی محور ببوده است، باید همواره طب جدید و یا به قولی طب تکنولوژی وجود داشته باشد و در موارد اندک و شاید فقط برای رضایت بیمار در تنوع نوع درمان از طب گیاهی استفاده کرد. اما نظر برخی از سنت‌گرایان مغایرات اساسی با بسیاری از پزشکان دارد؛ آنان اعتقاد دارند که چون همیشه مراجعه کردن به اصل هر چیز مایه‌ی بهبودی و تکامل آن چیز می‌شود و آن اصلی که در پزشکی ایران و شاید تمامی نقاط جهان بینان گذاشته شده، همان طب سنتی است نه طب شیمیایی، پس خیلی بهتر است که به صورت کامل طب گیاهی جایگزین طب شیمیایی بشود که امروزه متداول شده است.

پزشکان دوست داران طب سنتی علاوه بر مبنا قرار دادن طب سنتی بر این باور نیز اعتقاد دارند، فقط در موارد شدیدی که این طب نمی‌تواند پاسخ گو باشد؛ می‌توان از طب شیمیایی استفاده کرد. همچون سرطان و درمان آن یعنی (شیمی درمانی) و... خیلی‌ها هم اعتقاد دارند، چرا به طور کامل دو طب جایگزین هم بشوند و خیلی بهتر است که برای رفع نیاز‌های درمانی فقط دارو‌های گیاهی به جای دارو‌های شیمیایی جایگزین شود.

آیا می توان طب گیاهی را جایگزین طب شیمیایی کرد ؟

همگی ما امروزه اکثر دارو‌ها را می‌شناسیم: (نمی‌گویم همه؛ چرا که پزشکان بر من خرده می‌گیرند!) حتی خیلی از افراد در طبقات پایین و متوسط جامعه نام داروهای شیمیایی را بهتر از داروهای گیاهی می‌دانند. مثلاً اگر از یک معلم بپرسید، دانش‌آموزی دارید که سرش درد می‌کند. به او چه چیز می‌دهید که حالش بهتر شود؟ سریعاً پاسخ می‌دهد: استامینوفن! ولی هیچ گاه وی نام گیاهی مثل بابونه  و... را نمی‌برد. واقعاً چرا؟ عده‌ای پزشکان و متخصصان در پاسخ به این امر می‌گویند: داروهای گیاهی چون اکثراً دیر‌تر پاسخ می‌دهند و نیاز‌های درمانی و مراقبت‌های طولانی‌تر می‌طلبند، پس بسیاری از مردم ترجیح می‌دهند مضرات را برای رسیدن به زمان مطلوب به جان بخرند. حال آنکه اگر زمان را فدای سلامت بکنیم، مسلماً نتایج خیلی بهتری می‌گیریم. برخی از جامعه شناسان به این قضیه به نحوی دیگر نگاه می‌کنند و بیان می‌کنند: متأسفانه در جامعة ما هر چیز که رواج پیدا کند همه سعی می‌کنند از آن خیلی زود تقلید کنند و مصرف دارو‌های شیمیایی بدون توجه به عواقب آن نمونه‌ای از هزاران مورد در جامعة ماست. عده‌ای از پزشکان بر این باورند که در پاسخ به سؤال بسیار مهم آیا طب گیاهی می‌تواند جایگزین طب شیمیایی شود؟ پاسخ می‌دهند اصلاً و عده‌ای که کمی خوشبینانه به قضیه نگاه می‌کنند، پاسخ می‌دهند: اگر طب گیاهی مکمل طب شیمیایی بشود خیلی بهتر خواهد بود، چرا که هرگز نمی‌توان در طب گیاهی از روش‌های تشخیصی نوین نظیر MRI- سی تی اسکن وECG و... استفاده کرد. حال در صورتی که این دو مکمل هم واقع بشوند، بیمار نتیجة بهتری می‌گیرد. به طور مثال در بیماری که با فقر آهن مواجه است، می‌توان قرص آهن را پیشنهاد نمود ولی همراه آن می‌توان بید‌مشک را که به صورت صنعتی نیز تولید می‌شود را توصیه کرد. عده‌ای اندک از پزشکان که در واقع حامیان جایگزینی طب گیاهی با شیمیایی هستند، بر این باورند که چون در زمان‌های قدیم با وجود تعدد بیماری‌ها و به خصوص بیماری‌های عفونی و ... مردم با استفاده از طب گیاهی هیچ گونه مشکلی نداشتند، امروزه نیز می‌توان از این طب بهره جست! و حتی در بعضی از موارد اذعان می‌کنند که نتیجه گیری اطباء در زمان‌های قدیم با توجه به امکانات محدود آنها بسیار عالی بوده است. مثلاً در زمان ابوعلی سینا درمان سکته بسیار رایج بوده است، در صورتی که امروزه اگر سکته درمان هم بشود نیازمند صرف وقت و هزینه‌ی بسیار زیاد است. یک مثال ساده‌تر که حقیقت موضوع و گفتة این عده برایمان ملموس‌تر بشود: در یک بیماری که مبتلا به افزایش اسید معده است، پزشک رانیتیدین تجویز می‌کند ما می‌دانیم عملکرد رانیتیدین به نحوی است که پمپ‌های هیدروژن موجود در معده را مهار می‌کند. پس در نهایت باعث دستکاری در بخشی از معده می‌شود! ولی طبق تحقیقات انجام شده، پزشکان متوجه شده‌اند که اگر به جای این دارو که در نهایت باعث یک ضرر در سیستم طبیعی بدن می‌شود، از گیاهی به نام شیرین بیان  استفاده کنیم، عوارض مشاهده شده بسیار کمتر خواهد بود. درست است که هنوز مکانیسم عمل بسیاری از گیاهان به صورت کامل مشخص نشده است،

اما این دلیل بر این نمی‌شود که بگوئیم دارو‌های گیاهی را باید فراموش بکنیم. تولید داروعهای گیاهی توسط شرکت‌ها و مؤسسة‌های بسیار فقط با تکیه بر ریشة سنتی دارو‌ها دلیل خوبی بر ا ین مدعاست.

به نظر می‌آید درست است که، مدت زمان مصرف و اثر دارو‌های گیاهی طولانی‌تر است ولی در بدن پاسخ دیرپاتری تولید می‌کنند. هر چند که باید این واقعیت را قبول داشت که در جهان پیشرفته‌ی امروز هیچ چیز نمی‌تواند جای تکنولوژی را بگیرد. پس بهتر است که تلاش کنیم در مواردی که می‌توانیم حتی‌الامکان از دارو‌های گیاهی استفاده کنیم و فقط وقتی دست به دامن دارو‌های شیمیایی بشویم که می‌دانیم طب سنتی هیچ پاسخی برای آن بیماری ندارد.

منبع : سایت جامع طب سنتی ایران