آرتروز چیست؟
آرتروز به معنای ساییدگی مفصل و تخریب سطح مفصلی و به دنبال آن تغییر شکل، درد و محدودیت حرکت در مفصل است. در این بیماری غضروف مفصل صدمه دیده و كم كم از بین می رود. آرتروز ممكن است هر مفصلی را درگیر كند اما مفاصل بزرگ كه وزن بدن را تحمل می كنند مثل مفاصل زانو و ران و ستون فقرات بیشتر در معرض ابتلا هستند.
علت آرتروز یا ساییدگی مفصل چیست؟
در طول روز و به علت فعالیت های بدنی مفاصل بدن به طور مرتب در معرض ضربه قرار دارند و این ضربات مرتبا آسیب هایی را به آنها به خصوص به غضروف مفصلی وارد می کنند. بدن این آسیب ها را تا جایی که می تواند ترمیم می کند. پس در طول زندگی مفاصل بدن دائما در یک فرآیند آسیب و ترمیم قرار دارند.
گاهی اوقات شدت آسیب های وارده به مفصل بیش از قدرت ترمیم بدن است و یا به عللی قدرت ترمیم بدن کاهش یافته و نمی تواند آسیب های معمولی را مرتبا ترمیم کند. در این موارد غضروف مفصلی به تدریج خرابتر و خرابتر می شود و این شروع آرتروز است.
در ابتدا سطح غضروف ریش ریش و لایه لایه می شود. با هر آسیبی مقداری از روی غضروف برداشته می شود تا اینکه به تدریج کلفتی غضروف کم می شود. کم شدن کلفتی غضروف که در رادیولوژی به صورت کاهش فاصله مفصلی دیده می شود از علائم اولیه شروع ساییدگی مفصل است.
نشانههای ابتلا به آرتروز
علائم ابتلا به آرتروز معمولا به آرامی خود را نشان می دهند و در گذر زمان شدیدتر می شوند. این علایم شامل موارد زیر است:
1- مفاصل شما در هنگام حرکت و یا بعد از حرکت دادن درد می گیرد.
2- ممکن است مفاصل شما نسبت به فشاری حتی کم برروی آنها حساس شوند.
3- مفاصل شما بعضی از اوقات بخصوص در صبح ها و یا بعد از مدتی بی حرکتی سفت و خشک می شوند.
4- بعد از ابتلا به این بیماری مفاصل شما انعطاف پذیری خود را از دست داده و مانند قبل باز و بسته نمی شوند.
در صورتیکه شما بیشتر از چند هفته است که در مفاصل خود احساس درد و خشکی می کنید، می بایست به پزشک مراجعه نمایید.
دلایل ابتلا به آرتروز
چندین فاکتور وجود دارد که می توانند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهند، این عوامل شامل:
افزایش سن: خطر ابتلا به آرتروز با افزایش سن افزایش می یابد.
جنسیت: زنان بیشتر از مردان در خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.
وراثت: بعضی از افراد به صورت مادرزاد دچار مشکلات استخوانی هستند، که خطر ابتلای آنها به آرتروز را افزایش می دهد.
آسیب دیدن مفاصل: زمانیکه مفاصل هنگام ورزش و یا سایر تصادفات آسیب می بینند، خطر ابتلای مفصل آسیب دیده به آرتروز افزایش می یابد
چاقی: حمل وزن بیشتر توسط بدن باعث فشار بیش از حد بر مفاصل می شود.
مشاغل خاص: اگر شغل افراد از نوعی است که فشار مداوم برروی مفاصل می شود، خطر ابتلای شما به آرتروز افزایش می یابد.
سایر بیماری ها: ابتلا به دیابت، کم کاری تیروئید، نقرس یا بیماری پاژه خطر ابتلا به آرتروز را افزایش می دهد.
نقش تغذیه در پیشگیری و درمان آرتروز:
ویتامین ها و مواد معدنی زیر باید در رژیم غذایی مبتلایان به آرتروز درنظر گرفته شود:
کلسیم: که در موادی مانند شیر، ماست، پنیر، کلم ها مانند بروکلی و کلم چینی و کلم قرمز، لوبیا سفید و چشم بلبلی و چیتی، کنجد، بادام، دانه سویا، انجیر خشک وجود دارد.
ویتامین c: که در موادی مانند پودر فلفل قرمز، فلفل دلمه، جعفری تازه، شلغم، کیوی، گوجه فرنگی، آناناس، کلم قرمز، توت فرنگی، انبه، پرتقال وجود دارد.
ویتامین k: در میوه ها و سبزیجاتی مانند کاهو، چغندر، اسفناج، سبزی های سبز رنگ، روغن های گیاهی، شلغم، مارچوبه، زردچوبه، گل کلم وجود دارد .
امگا 3 و 6: که در موادی مانند روغن زیتون، مغزدانه ها، تخم کتان، ماهی ساردین، ماهی آزاد موجود می باشد.
پیشگیری و درمان آرتروز با ورزش:
ورزش مرتب، عضلات را تقویت می کند و انعطاف پذیری و توان حفظ تعادل را بهبود می بخشد. ورزش نه تنها به تسکین درد و سفتی مفاصل کمک می کند، بلکه سطح سلامت عمومی فرد را نیز ارتقا می دهد. ورزش نکردن ممکن است به طور مستقیم در آرتروز نقش داشته باشد، به خصوص به علت تحلیل رفتن عضلات حمایت کننده و جاذب ضربه، مثل عضلات اطراف زانو. اجزای اصلی برنامه ورزشی که برای مبتلایان به آرتروز توصیه می شود، فعالیت هایی است که انعطاف پذیری، قدرت عضلانی و استقامت را افزایش می دهند. این امر به معنای آن است که باید پزشک، فیزیوتراپیست یا سایر متخصصان پزشکی باتجربه در درمان آرتروز در ابتدا فرد را ارزیابی کنند.
ورزش جزیی از درمان آرتروز است.
برخی حرکات ورزشی توصیه شده در درمان آرتروز:
با وجود این که ممکن است در هنگام انجام این تمرینها با کمی ناراحتی مواجه شوید اما باید به طور منظم و حداقل روزی یک بار آنها را انجام دهید، البته در این بین توجه کنید که تمرینهای فوق نباید باعث افزایش درد شما شود. پس اگر با افزایش درد مواجه شدید، انجام دادن تمرین را متوقف کنید.