شب ادراری فقط در کودکان اتفاق نمی‌افتد. تحقیقات نشان میدهد که شب ادراری در 1 یا 2 درصد از بزرگسالان هم رخ میدهد. ممکن است صبح از خواب بیدار شوید و از اینکه ملافه خود را خیس کرده‌اید، خجالت بکشید. اما این مشکل تقصیر شما نیست، شب ادراری در بزرگسالان می‌تواند به دلیل شرایط پزشکی، دارویی یا مشکلی در مثانه باشد. بنابراین نگران نباشید؛ راهکارهای زیادی برای درمان شب ادراری وجود دارد. در ادامه با ما همراه باشید تا بررسی کنیم که شب ادراری در زنان چیست، چه نشانه ها و دلائلی دارد و چگونه می‌توان آن را درمان کرد؟
علت شب ادراری در زنان
شب ادراری مداوم و مکرر در زنان، ممکن است باعث نگرانی آن‌ها شود. اما قبل از هرچیزی بهتر است بررسی کنیم که شب ادراری زنان و بزرگسالان نشانه چیست؟
• مسائل هورمونی
هورمونی به نام ADH وجود دارد به کلیه‌های شما فرمان می دهد تا ادرار کمتری تولید کند. بدن شما در هنگام شب، میزان کمتری از این هورمون ترشح می‌کند. با این حال بدن برخی از افراد که اندازه کافی ADH تولید نمی کنند و یا کلیه‌هایشان به خوبی به آن پاسخ نمی دهند، با مشکل شب ادراری مواجهه می‌شوند.
انجام یک آزمایش ساده می‌تواند میزان ADH در خون شما را اندازه گیری کند. اگر سطح این هورمون پایین باشد، پزشک ممکن است داروهای مختلفی برای شما تجویز کند.
• مثانه نمی‌تواند به مقدار کافی ادرار در خود نگه دارد
بسیاری از زنان با مشکل کوچک بودن مثانه روبرو هستند، کوچک بودن مثانه به این معناست که در مثانه فضای کافی برای نگه داشتن ادرار وجود ندارد. بنابراین ممکن است شما به ادرار کردن بیشتر به خصوص در شب نیاز داشته باشید.
آموزش مثانه برای افرادی که مثانه کوچک دارند، مفید است. به این معنا که در طول روز در ساعات معینی به دستشویی مراجعه کنید و در این ساعات حتما ادرار کنید، حتی اگر نیازی به این کار نباشد. انجام این کار به بدن شما کمک می کند تا با نگه داشتن ادرار برای مدت زمان طولانی تر، از تخلیه منظم جلوگیری کند.
• مثانه بیش‌فعال (OAB)
ماهیچه دترسور در پشت مثانه، ثابت است. زمانی که مثانه شما از ادرار پر می‌شود، بعد از تخلیه این ماهیچه منقبض می‌شود. اگر این عضلات در زمان اشتباه منقبض شوند، ممکن است نتوانید ادرار خود را کنترل کنید و دچار شب ادراری شوید.
انقباضات عضلات مثانه شما ممکن است ناشی از سیگنالهای عصبی غیر طبیعی بین مغز و مثانه یا یک ماده تحریک کننده مثانه مانند الکل، کافئین و یا مصرف برخی از داروها، باشد.
• سرطان
تومورهای سرطان مثانه و پروستات می‌توانند مجاری ادراری را مسدود کنند. این موضوع ممکن است به ناتوانی در نگه داشتن ادرار، به ویژه در شب منجر شود.برای تشخیص سرطان ممکن است نیاز به معاینه فیزیکی و همچنین برخی از آزمایشات تصویربرداری باشد. درمان سرطان می‌تواند به کوچک شدن یا از بین بردن تومور کمک کند و در نهایت شما دیگر با مشکل شب ادراری مواجهه نخواهید بود.
• دیابت یا قند خون کنترل نشده
دیابت یا قند خون کنترل نشده می تواند میزان ادرار را تغییر دهد. هنگامی که قند خون زیاد است، کلیه‌های شما بیش از حد عادی ادرار تولید می‌کند و همین موضوع می‌تواند منجر به خیس شدن رختخواب و مشکل شب ادراری شود. بنابراین بهتر است نسبت به درمان دیابت اقدام کنید، درمان دیابت می‌تواند مشکلات شب ادراری شما را کاهش دهد.
• آپنه خواب (وقفه تنفسی در خواب)
آپنه خواب نوعی اختلال جدی در خواب است که در آن تنفس مکررا متوقف شده و دوباره برمی‌گردد و فرد دچار تنگی نفس در خواب می‌شود. برخی از تحقیقات نشان میدهد که 7 درصد از افراد مبتلا به این اختلال، شب ادراری را تجربه می‌کنند.
• داروها
برخی از داروهای تجویزی می‌توانند باعث تکرر ادرار در زنان و افزایش انقباض مثانه شوند. این موضوع در نهایت منجر به شب ادراری خواهد شد. این داروها شامل قرص‌های خواب آور یا ضد افسردگی هستند. برخی از علت های دیگر شب ادراری در زنان عبارتند از:
• ژنتیک
• افتادگی رحم و مثانه
• عفونت دستگاه ادرار
• استرس
• انسداد مجرای پیشاب (لوله‌ای که ادرار را از مثانه خارج می‌کند.)
• برخی از اختلالات عصبی کنترل (مانند اسکلروز، تشنج و بیماری پارکینسون)
انواع شب ادراری
شب ادراری معمولا دو نوع است:
• شب ادراری اولیه
شب ادراری اولیه رایج‌ترین نوع شب ادراری است. در این نوع شب ادراری، فرد از از سال‌های اولیه کودکی خود بدون توقف و به صورت دائمی دچار این مشکل بوده است. معمولا انواع مختلفی از درمان‌ها برای افرادی که از این نوع شب ادراری رنج می‌برند، موثر است.
• شب ادراری ثانویه
شب ادراری ثانویه زمانی رخ میدهد که فرد یاد گرفته که ادرار خود را کنترل کند و پس از گذشت مدتی دچار شب ادراری شده است و حداقل این موضوع شش ماه تا چندین سال ادامه داشته است.
شب ادراری در زنان چگونه تشخیص داده می‌شود؟
معمولا برای تشخیص شب ادراری، پزشک آزمایش‌هایی انجام خواهد داد و از وضعیت سلامتی فرد و سابقه بیماری‌های او، داروهایی که مصرف می‌کند و هر گونه حساسیتی که ممکن است داشته باشد، سوالاتی می‌پرسد. همچنین ممکن است پزشک در مورد الگوهای خواب، یا عادت‌های مربوط به روده و علائم (مانند احساس سوزش در هنگام ادرار کردن یا نیاز شدید به ادرار) از شما سوال بپرسد.
پیدا کردن علت شب ادراری می‌تواند به حل این مشکل در زنان کمک زیادی کند. معمولا پزشک برای تشخیص مشکل شما، انجام آزمایش‌های زیر را تجویز خواهد کرد:
• اندازه گیری میزان ادرار باقی مانده در مثانه
با انجام این آزمایش پزشک شما متوجه خواهد شد که پس از ادرار کردن چه مقدار ادرار در مثانه باقی خواهد ماند.
• سنجش جریان ادرار
برای انجام این آزمایش لازم است در یک قیف مخصوص ادرار کنید، تا میزان ادراری که هر دفعه از بدن شما خارج می‌شود، به صورت دقیق اندازه گیری شود.
• تجزیه شیمیایی ادرار
معمولا برای بررسی عفونت یا مشکلات دیگری در دستگاه ادراری (کلیه‌ها، مثانه، مجرای پیشاب و میزنای) این آزمایش توسط پزشک تجویز خواهد شد.
• بررسی وجود میکروب در ادرار
پزشک با انجام این آزمایش دنبال باکتری یا میکروب در ادرار شما است. با انجام این کار می‌توان به عفونت موجود در دستگاه ادراری پی برد.
درمان شب ادراری در زنان
همان طور که اشاره شد مشکل شب ادراری به علت های مختلفی رخ می دهد. درمان شب ادراری، به علت بروز این عارضه بستگی دارد. اگر این مشکل مربوط به ضعف و شل شدن ماهیچه‌های کف لگن یا مثانه باشد، معمولا برای درمان از دستگاه آر اف استفاده می‌شود. دستگاه RF به کمک امواج الکترومعناطیسی با جلوگیری از انقباضات غیر ضروری، باعث بهبود این مشکل خواهد شد.
در صورتی که علت شب ادرای در زنان مربوط به عفونت و خشکی واژن باشد، با کمک لیزر مونالیزا تاچ می‌توان مشکل را برطرف کرد. لیزر درمانی در زنان به صورت سراپایی و بدون نیاز به بیهوشی انجام می‌شود.
راه‌های درمان شب ادراری در زنان
ممکن است پزشک برای درمان شب ادراری به شما توصیه کند که درمان را با تغییر برخی از عادت‌ها در طول روز و یا حتی شب آغاز کنید. درمان شب ادراری معمولا به سه دسته اصلی (درمان سبک زندگی، مصرف دارو و عمل جراحی) تقسیم می‌شود:
• درمان سبک زندگی
• میزان مصرفی مایعات را کنترل کنید: برای پیشگیری از شب ادراری، بهتر است صبح زود و تا قبل از عصر، مایعات بیشتری مصرف کنید. سعی کنید قبل از رفتن به رختخواب چیزی ننوشید.
• در ساعت خاصی از شب برای ادرار کردن بیدار شود: سعی کنید زنگ گوشی خود را تنظیم کنید و حتما یک یا دو بار در شب برای ادرار کردن بیدار شوید. این کار برای درمان شب ادراری به شما کمک زیادی خواهد کرد
• مثانه خود را آموزش دهید: سعی کنید در طول ساعت مشخصی برای دستشویی رفتن داشته باشید و پس از یک مدت، کم کم زمان رفتن به دستشویی را افزایش دهید. با اینکار مثانه شما می‌تواند ادرار بیشتری در خود نگه دارد.
• مصرف برخی از تحریک کننده‌های مثانه را کاهش دهید: کافئین، الکل، شیرین کننده های مصنوعی و نوشیدنی‌های قندی ممکن است مثانه شما را تحریک کرده و منجر به شب ادراری شوند.
• مصرف دارو
داروهای زیادی وجود دارند که به درمان شب ادراری کمک می‌کنند. با توجه به نوع علت این بیماری، معمولا چهار نوع اصلی از داروها برای درمان شب ادراری تجویز می‌شوند:
• آنتی بیوتیک (برای درمان عفونت های دستگاه ادراری)
• داروهای آنتی کولینرژیک مانند: هیوسین، دیسیکلومین، بنزتروپین (برای درمان مثانه پیش فعال)
• دسموپرسین استات (برای تنظیم هورمون ADH)
• عمل جراحی
اگر مصرف داروها یا سایر روش‌های موثر نبود، پزشک شما به عنوان گزینه آخر ممکن است یکی از روش‌های جراحی زیر را پیشنهاد کند:
• تحریک عصب ساکرال: این روش به درمان مثانه پیش فعال کمک خواهد کرد. در این جراحی،پزشک برای جلوگیری از انقباضات غیر ضروری، یک دستگاه کوچک در بدن شما قرار میدهد که این دستگاه سیگنال هایی را به عضلات مثانه می‌فرستند و به کنترل ادرار کمک می‌کنند.
• دترسور میکتومی: در این جراحی، بخشی از مثانه یا همه ماهیچه‌هایی که اطراف مثانه قرار دارند، برداشته می‌شود. این کار به کاهش ناپایداری مثانه و افزایش ظرفیت آن کمک می‌کند.
توصیه‌هایی برای مقابله با شب ادراری
در حالی که دلائل زیادی وجود دارد که ممکن است باعث عارضه شب ادراری در زنان شوند، با این حال راهکارهایی هستند که با کمک آن‌ها می‌توانید شب ادراری را تحت کنترل خود بگیرید:
• یک روکش ضد آب روی تشک خود پهن کنید.
• قبل از خواب از پوشک مخصوص بزرگسالان استفاده کنید.
• از شوینده‌ها، لوسیون‌ها و پاک کننده‌های مخصوص برای جلوگیری از حساسیت پوست در برابر ادرار، استفاده کنید.
چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کنیم؟
شب ادراری ممکن است نشانه یک مشکل اساسی یا بیماری زمینه‌ای باشد.علاوه بر مدیریت از شب ادراری با راهکارهای گفته شده، اگر مدت زمان زیادی است که به این مشکل مبتلا هستید، حتما به پزشک مراجعه کنید. پزشک معمولا علائم، تاریخچه سلامتی، سابقه خانوادگی، داروها و جراحی های قبلی شما را بررسی خواهد کرد و در صورت لزوم انجام آزمایش‌های مختلف را برای شما تجویز خواهد کرد تا بتواند علت اصلی شب ادراری را مشخص کند. با محدود کردن یا متوقف کردن عارضه شب ادراری و همچنین پیدا کردن یک راهکار درمانی به راحتی می‌توانید برای همیشه از این مشکل رهایی پیدا کنید.