واریکوسل یک اختلال است که در آن وریدهای بزرگ اسکروتم (کیسه بیضه ها) گشاد و پیچ خورده می شوند. این وضعیت معمولاً در یک طرف اتفاق می افتد اما گاهی در هر دو طرف رخ می دهد. این مشکل معمولاً در سمت چپ بیشتر مشاهده می‌شود و ممکن است به دلیل تفاوت‌های آناتومیکی و زاویه‌ای وریدها باشد. واریکوسل معمولاً بدون علامت است، اما در برخی موارد می‌تواند باعث درد، تورم یا احساس سنگینی در بیضه‌ها شود. این وضعیت می‌تواند بر کیفیت اسپرم تأثیر منفی بگذارد و به این ترتیب با مشکلات باروری مرتبط باشد. درمان واریکوسل معمولاً از طریق جراحی یا روش‌های غیرجراحی مثل آمبولیزاسیون وریدی انجام می‌شود. در ادامه با برترین ها همراه باشید تا اطلاعات مفیدی درباره این مشکل با شما در میان بگذاریم.
بیشتر بخوانید : آزمایش و چکاپ های دوره ای مردانه
علت واریکوسل در مردان
علت دقیق واریکوسل در مردان ناشناخته است، اما ممکن است به عملکرد نادرست دریچه‌های داخل سیاهرگ‌ها مرتبط باشد که باعث تجمع خون در بیضه‌ها می‌شود. تفاوت در مسیر سیاهرگ بیضه سمت چپ نیز می‌تواند احتمال بروز این مشکل را افزایش دهد. تجمع خون بدون اکسیژن در شبکه سیاهرگ‌ها منجر به گشاد شدن آنها و ایجاد واریکوسل می‌شود. چند نظریه رایج وجود دارد که می‌تواند به توضیح این وضعیت کمک کند:
اختلالات دریچه‌های وریدی: یکی از نظریات اصلی این است که دریچه‌های داخل وریدهای کیسه بیضه به درستی کار نمی‌کنند. این دریچه‌ها معمولاً مانع بازگشت خون به عقب می‌شوند، اما وقتی عملکرد آنها مختل شود، خون به عقب بازگشته و در وریدها تجمع می‌یابد که منجر به گشاد شدن آنها می‌شود.
اختلافات آناتومیکی: واریکوسل بیشتر در سمت چپ رخ می‌دهد، که ممکن است به دلیل زاویه ورود وریدهای بیضه چپ به ورید کلیوی باشد. در سمت چپ، این وریدها به صورت عمودی وارد می‌شوند که می‌تواند منجر به افزایش فشار وریدی شود.
فشارهای داخلی: فعالیت‌های شدید یا مزمن، مانند ورزش‌های سنگین یا بلند کردن مداوم اجسام سنگین، می‌تواند منجر به افزایش فشار در ناحیه شکم شود. این افزایش فشار، به ویژه اگر مداوم باشد، می‌تواند بر وریدهای کیسه بیضه تأثیر بگذارد و فشار اضافی به آنها وارد کند. در نتیجه، دریچه‌های وریدی که مسئول جلوگیری از بازگشت خون هستند، ممکن است به درستی عمل نکنند. این عملکرد نادرست دریچه‌ها باعث تجمع خون در وریدهای کیسه بیضه می‌شود.وقتی خون در وریدهای کیسه بیضه تجمع پیدا می‌کند، این وریدها گشاد و واریسی می‌شوند، که به ایجاد واریکوسل منجر می‌شود.
عوامل ژنتیکی: عوامل ژنتیکی نیز می‌توانند نقش داشته باشند، به طوری که بعضی افراد ممکن است به دلیل ساختار وریدی یا دریچه‌های ناکارآمد ژنتیکی بیشتر مستعد واریکوسل باشند.
اختلالات جریان خون: اختلالات جریان خون یکی از عوامل ایجاد واریکوسل است. این اختلالات ممکن است به دلیل عملکرد نادرست دریچه‌های داخل سیاهرگ‌ها باشد که منجر به تجمع خون در بیضه‌ها می‌شود. همچنین، تفاوت در مسیر سیاهرگ بیضه سمت چپ می‌تواند خطر بروز این مشکل را افزایش دهد.
تشخیص دقیق و درمان به موقع توسط متخصص اورولوژی می‌تواند از عوارض احتمالی جلوگیری کند.
علائم واریکوسل در مردان
علائم واریکوسل در مردان می‌تواند متفاوت باشد و در برخی افراد ممکن است هیچ علامتی وجود نداشته باشد. با این حال، برخی از علائم شایع عبارتند از:
1. درد و ناراحتی: درد در ناحیه بیضه که ممکن است از یک احساس سنگینی ملایم تا درد شدید متغیر باشد. این درد معمولاً با ایستادن طولانی‌مدت یا فعالیت فیزیکی بدتر می‌شود و با دراز کشیدن بهبود می‌یابد.
2. تورم و بزرگ شدن وریدها: وریدهای کیسه بیضه ممکن است گشاد و قابل مشاهده شوند. در موارد شدیدتر، این وریدها ممکن است به شکل توده‌ای در کیسه بیضه احساس شوند.
3. تغییرات در اندازه بیضه‌ها: بیضه مبتلا ممکن است کوچکتر از بیضه سالم شود، که به دلیل کاهش جریان خون و تغذیه ناکافی بیضه اتفاق می‌افتد.
4. مشکلات باروری: واریکوسل یکی از علل شایع ناباروری در مردان است. این وضعیت می‌تواند تأثیرات منفی بر کیفیت و تولید اسپرم داشته باشد، که در نهایت به کاهش توانایی باروری منجر می‌شود.
5. احساس سنگینی در کیسه بیضه: برخی مردان ممکن است احساس سنگینی یا ناراحتی عمومی در ناحیه بیضه داشته باشند.
6. آزواسپرمی: در موارد نادر، واریکوسل می‌تواند منجر به عدم وجود کامل اسپرم در مایع منی شود.
7. افزایش دمای بیضه‌ها: واریکوسل باعث تجمع خون در وریدهای کیسه بیضه می‌شود که می‌تواند دمای بیضه‌ها را افزایش دهد. این افزایش دما می‌تواند تولید اسپرم را مختل کرده و کیفیت اسپرم را کاهش دهد.
بیشتر بخوانید : کدام رنگ را برای لباس مردانه انتخاب کنید؟
درجه بندی و شدت واریکوسل
واریکوسل بر اساس شدت و اندازه گشاد شدن وریدهای کیسه بیضه به سه درجه تقسیم‌بندی می‌شود. این درجه‌بندی به شرح زیر است:
• واریکوسل درجه 1 (خفیف): در این درجه، گشاد شدن وریدها با چشم و لمس قابل تشخیص نیست و تنها با مانور والسالوا (افزایش فشار داخل شکم با فشردن و تحمل نفس) توسط پزشک و با استفاده از معاینه بالینی قابل تشخیص است.
• واریکوسل درجه 2 (متوسط): در این درجه، وریدهای گشاد شده بدون نیاز به مانور والسالوا قابل لمس هستند اما با چشم قابل مشاهده نیستند. پزشک می‌تواند آنها را با لمس در حالت ایستاده بیمار تشخیص دهد.
• واریکوسل درجه 3 (شدید): در این درجه، وریدهای گشاد شده به وضوح قابل مشاهده و لمس هستند. وریدها به صورت برجسته و پیچ‌خورده در کیسه بیضه دیده می‌شوند و حتی ممکن است شبیه به یک کیسه پر از کرم باشند.
درمان واریکوسل
درمان واریکوسل بستگی به شدت علائم و تأثیر آن بر کیفیت زندگی و باروری فرد دارد. روش‌های درمانی شامل گزینه‌های جراحی و غیرجراحی می‌شود. در زیر به برخی از روش‌های رایج درمان واریکوسل اشاره شده است:
درمان‌های غیرجراحی
• مراقبت کیسه بیضه: استفاده از لباس‌های زیر حمایتی یا بندهای مخصوص که بیضه‌ها را بالا نگه می‌دارد، می‌تواند به کاهش درد و ناراحتی کمک کند.
• تغییرات سبک زندگی: اجتناب از فعالیت‌های سنگین و کاهش فشار داخلی شکم می‌تواند به مدیریت علائم کمک کند.
درمان‌های جراحی
• واریکوسلکتومی: این جراحی شامل بستن وریدهای گشاد شده است تا جریان خون به وریدهای سالم هدایت شود. واریکوسلکتومی می‌تواند از طریق چندین روش انجام شود:
• جراحی باز: با ایجاد برشی در ناحیه شکم یا کشاله ران.
• لاپاراسکوپی: با استفاده از ابزارهای جراحی کوچک و دوربین وارد شده از طریق برش‌های کوچک.
• جراحی میکروسکوپی: با استفاده از میکروسکوپ برای دقت بیشتر و کاهش عوارض.
• آمبولیزاسیون وریدی: در این روش غیرتهاجمی، یک لوله کوچک (کاتتر) وارد ورید بزرگ می‌شود و مواد مخصوصی برای بستن وریدهای گشاد شده تزریق می‌شود. این روش معمولاً تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و دوره بهبودی کوتاه‌تری دارد.
بیشتر بخوانید : بهترین جراح بینی مردانه در تهران
درمان‌های کمکی
• داروهای مسکن: داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن می‌توانند به کاهش درد کمک کنند.
• درمان‌های باروری: در مواردی که واریکوسل باعث ناباروری شده است، درمان‌های کمک باروری مانند IVF (لقاح آزمایشگاهی) ممکن است مورد نیاز باشد.
کلام پایانی
واریکوسل، سیاهرگ واریسی در بیضه‌ها است که اغلب در بیضه چپ رخ می‌دهد و می‌تواند توده‌ای قابل لمس ایجاد کند. این وضعیت به درجات یک تا سه تقسیم‌بندی می‌شود که درجۀ یک کوچک‌ترین و درجۀ سه بزرگ‌ترین است. تشخیص واریکوسل توسط پزشک با معاینه بالینی و در برخی موارد با استفاده از سونوگرافی انجام می‌شود. درمان زودهنگام واریکوسل مؤثرتر و ساده‌تر است و نتایج بهتری از درمان‌های خانگی حاصل می‌شود. اما در موارد شدیدتر، مراجعه به اورولوژیست و استفاده از درمان‌های تخصصی ضروری است.