عفونت گوش میانی (اتیت مدیا):
علل کم شنوایی در کودکان عفونت گوش میانی (اتیت مدیا) عفونت گوش میانی, التهابی در گوش میانی یا همان فضای پشت پرده گوش است که معمولا با وجود مایع در گوش میانی همراه است. علائم, شدت و مدت زمان وجود عفونت گوش متغیر است.ممکن است یک دوره کوتاه با ترشح مایعی رقیق, شفاف,غیر عفونی و بدون درد و تب باشد و افت شنوایی خفیفی ایجاد کند. در نوع دیگر ممکن است عفونت چندین مرتبه تکرار شود و با مایعی غلیظ, چسب ناک,عفونی و کم شنوایی دائمی همراه باشد. وجود عفونت گوش میانی تقریبا همیشه باعث کم شنوایی انتقالی می شود.در واقع بیشترین عامل ایجاد کم شنوایی در کودکان, عفونت گوش است.
میزان شیوع عفونت گوش میانی
عفونت گوش رایج ترین بیماری در میان نوزادان و کودکان است. 75درصد کودکان تا سن3 سالگی حداقل یک دوره و تقریبا نیمی از این کودکان سه مرتبه یا بیشتر عفونت گوش میانی را تجربه می کنند.
علت شیوع عفونت گوش میانی در کودکان
شیپور استاش که گوش میانی را به فضای پشت حلق متصل می کند در کودکان افقی و کوتاه تر است.در نتیجه می تواند تحت تاثیر علل مختلقی مثل بزرگی لوزه ها و یا عفونت مسدود شود. با رشد کودک اندازه و زاویه قرارگیری شیپور استاش تغییر می کند و میزان ابتلا به عفونت گوش کاهش می یابد.
چگونه عفونت گوش باعث ایجاد کم شنوایی می شود؟
استخوانچه های گوش میانی وظیفه انتقال اصوات از پرده گوش به گوش داخلی را برعهده دارند. وقتی در اثر عفونت در گوش میانی مایع جمع می شود, استخوانچه ها نمی توانند صدا را به درستی انتقال دهند. در نتیجه انرژی صدا کاهش پیدا می کند و صدا ضعیف تر شنیده می شود. این کاهش انرژی صدا باعث ایجاد کم شنوایی خفیف تا متوسط می شود,بنابراین صداها ضعیف و غیر قابل شنیدن می شوند. به طور کلی کم شنوایی ای که در اثر عفونت گوش ایجاد می شود, از نوع انتقالی و موقت است.مگر اینکه عفونت گوش بارها و بارها تکرار شود و به پرده گوش, استخوانچه ها و یا حتی عصب شنوایی آسیب برساند.در این صورت ممکن است یک کم شنوایی حسی-عصبی و دائمی ایجاد کند.
آیا کم شنوایی در اثر عفونت گوش می تواند مشکلات گفتاری-زبانی ایجاد کند؟
کودکان زبان و گفتار را از طریق گوش دادن به صحبت های اطرافیان یاد می گیرند.به ویژه در سال های اول تولد این موضوع اهمیت ویژه ای در گسترش زبان کودک دارد. اگر کودک دچار کم شنوایی باشد نمی تواند از تجربه های زبانی بهره کامل ببرد. گاهی عفونت گوش میانی هیچ علامتی مثل تب یا درد ندارد. در این صورت ممکن است کودک چندین هفته و یا حتی چندین ماه دچار عفونت گوش باشد اما والدین متوجه نشوند.در طول این مدت کودک بخشی از اطلاعات تاثیر گذار بر زبان و گفتار را از دست می دهد.
نشانه های وجود عفونت گوش در کودکان
حتی اگر عفونت گوش با درد و تب همراه نباشد,علائم دیگری وجود دارند که می توانند ما را از وجود عفونت گوش در فرزندمان آگاه کنند:
- حواس پرتی
- بلند کردن صدای تلویزیون و رادیو بیش از حد معمول
- اشتباه متوجه شدن دستورات
- کشیدن یا خاراندن گوش ها
- کج خلقی بی دلیل
وقتی متوجه شدیم که عفونت گوش بر شنوایی، گفتار و یا زبان اثر گذاشته، چه کاری باید انجام دهیم؟
حتما باید برای درمان به متخصص اطفال یا متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید.اگر کودک شما مکررا دچار عفونت گوش می شود باید از یک ادیولوژیست(شنوایی شناس) و گفتار درمانگر نیز مشاوره بگیرید. با ارزیابی های ادیولوژیست میزان افت شنوایی و وجود اختلال در گوش میانی مشخص می شود.حتی برای کودکانی که همکاری خوبی ندارند با استفاده از تست خاصی می توان وضعیت شنوایی را بررسی کرد. آسیب شناس گفتار و زبان, مهارت های کلامی و زبانی کودک را بررسی می کند و برنامه های درمانی مورد نیاز را در نظر می گیرد. والدین بهترین افرادی هستند که می توانند نشانه های کم شنوایی را در کودک تشخیص دهند.در هر زمانی که نسبت به وجود کم شنوایی در فرزندتان مشکوک شدید, بدون اتلاف وقت برای انجام ارزیابی های شنوایی مراجعه کنید.
علل مادرزادی
کم شنوایی مادرزادی به این معناست که در زمان تولد نوزاد کم شنواست.این کم شنوایی ممکن است قبل از تولد و داخل رحم وجود داشته باشد و یا اینکه در زمان تولد ایجاد شود.بیشتر از 50 درصد کم شنوایی های مادرزادی, تحت تاثیر فاکتورهای ژنتیکی اند.که ممکن است اتوزومی غالب, مغلوب و یا وابسته به جنس باشند.
در حالت اتوزومی غالب, یکی از والدین حامل ژن غالب و معمولا کم شنواست که این ژن را به کودکش هم منتقل کرده است. در این حالت احتمال کم شنوا بودن 50 درصد است. اگر پدر و مادر هردو حامل ژن غالب کم شنوایی باشند(همچنین خودشان کم شنوا باشند) احتمال کم شنوا بودن کودک هم بالاتر است.
همچنین اگر پدربزرگ و مادربزرگ یک سمت هردو دچار کم شنوایی ارثی باشند, معمولا حداقل یکی از والدین هم کم شنواست و انتظار قبلی برای کم شنوا بودن کودک هم وجود دارد.
در کم شنوایی ژنتیکی اتوزومی مغلوب، پدر و مادر هردو از نظر شنوایی سالم اند اما حامل ژن مغلوب هستند.در این حالت احتمال کم شنوا بودن کودک 25 درصد است; اگرچه پدر و مادر و هیچ کدام از اطرافیان مشکل شنوایی ندارند و کم شنوایی کودک نیز انتظار نمی رود. در نوع وابسته به جنس( X )، مادر ژن مغلوب کم شنوایی را دارد و آن را به فرزندان پسر خود منتقل می کند.
سندروم هایی که با کم شنوایی همراه اند:
- سندروم داون
- سندروم آشر
- سندروم تریچر کولینز
- سندروم کروزون
- سندروم آلپرت
کم شنوایی علل غیر ارثی دیگری هم دارد.عفونت های قبل از تولد, بیماری ها و داروهای مصرف شده توسط مادر در دوران بارداری و موارد دیگری که هنگام تولد یا کمی پس از آن اتفاق می افتد هم باعث کم شنوایی می شود.در این زمینه مواردی را نام می بریم:
- عفونت های داخل رحمی مثل روبلا یا همان سرخک آلمانی, سیتومگالو ویروس، هرپس و....
- ناسازگاری خون مادر و جنین(عوامل مربوط به Rhخون)
- تولد زود هنگام نوزاد(نارس بودن)
- دیابت مادر
- فشار خون بالا مادر در بارداری(توکسمی)
- کمبود اکسیژن در نوزاد قبل, هنگام و پس از تولد
علل اکتسابی
کم شنوایی اکتسابی بعد از تولد و در هر سنی در اثر بیماری,تصادف و یا یک وضعیت خاص اتفاق میفتد.مثل:
- عفونت های گوش
- مسمومیت دارویی و آسیب به سیستم شنوایی
- مننژیت(التهاب پوشش اطراف مغز و نخاع)
- سرخک
- آنسفالیت(التهاب ابفت مغزی)
- آبله مرغان
- آنفلوانزا
- اوریون
- ضربه به سر
- ضربه صوتی
تمامی موارد ذکر شده ممکن است باعث آسیب به سیستم شنوایی کودکان شود.در صورت مشاهده علایم کم شنوایی در فرزندتان برای ارزیابی شنوایی به کلینیک های شنوایی سنجی مراجعه کنید.