ژل رویال چیست؟
ژل رویال یک ترشح پروتئینی است که از غدد هیپوفارِنکس و فک پایینی زنبورعسل کارگر خارج می شود. تنها غذایی است که در طول عمر ملکه، به او داده می شود و همچنین همه لاروهای کوچک در سه روز اول پس از اینکه از تخم خارج شدند با ژل رویال تغذیه می شوند. این غذای زنبور ملکه، دارای ویژگی های مختلف بیولوژیکی مفید برای سلامت انسان مانند: فعالیت های آنتی اکسیدانی، اثرات ضد باکتری، افزایش ایمنی و اثرات ضد تومور است.
ژل رویال چگونه تولید می شود؟
احتمالا می پرسید ژل رویال چگونه تولید می شود و یا بهتر است بگوییم از کجا بدست می آید؟ این ماده مغذی توسط زنبورهای کارگر تهیه می شود و میزان قابل توجهی پروتئین دارد که برای رشد و تکثیر سلول ها مهم است. درست مثل عسل، منبع آن کندوی زنبورها می باشد، اما زنبورها این ماده را برای دلایلی کاملا متفاوت تولید می کنند. در حالی که عسل منبع انرژی زنبورهای کارگر است، ژل رویال بعنوان غذای اصلی مختص ملکه استفاده می شود. از اینجاست که ژل رویال یعنی ژل سلطنتی نام گرفته است.
خواص فیزیکی و ترکیبات شیمیایی ژل رویال
رنگ: زرد کمرنگ
بو: تند و شدید
طعم: ترش
شکل ظاهری: ژلاتینی
همچنین ژل رویال حاوی پروتئین، کربوهیدرات، چربی، آمینو اسیدهای آزاد، ویتامین و مواد معدنی می باشد. ژل رویال از ۶۰ الی ۷۰ درصد آب، ۱۲ الی ۱۵ درصد پروتئین، ۱۰ الی ۱۶ درصد شکر، ۳ الی ۶ درصد چربی و ۲ الی ۳ درصد ویتامین، نمک و آمینو اسید تشکیل شده است. البته ترکیب آن بسته به منطقه جغرافیایی و آب و هوا متفاوت می باشد.
درست مثل تمام استفاده های ویژه عسل، ژل رویال نیز برای موارد درمانی زیادی مثل درمان طبیعی آسم، سلامت استخوان ها، حفظ جوانی و تقویت سیستم ایمنی بدن استفاده می شود. حتی بعنوان راهی احتمالی برای جلوگیری از رشد سرطان نیز به آن اشاره شده است.
علم و تاریخچه ژله رویال
خواص ژل رویال در دهه پنجاه میلادی بسیار مورد توجه پاپ قرار گرفت که از پیری و مشکلات تنفسی رنج میبرد. در آن زمان بسیاری از کاتولیک ها و مسیحیان خواستار آن شدند، که همین باعث شد کمیاب و گران قیمت شود. همچنین چینی ها و مردم قاره آسیا نسل هاست از آن استفاده می کنند. پنجاه درصد وزن خشک ژل رویال را پروتئین تشکیل داده. گزارش شده که ۹ تا از پروتئین های اصلی ژل رویال ۸۰ الی ۹۰ درصد کل پروتئین ها را تشکیل می دهند. دیگر پروتئین ها مانند آلفا گلوکوزیداز، گلوکز اکسیداز و آلفا آمیلاز نیز شناسایی شده اند.
علاوه بر این، ژل رویالِ زنبورعسل (Apis mellifera) به دلیل خواص محافظتی آن، دارای تاریخچه طولانی در بین داروهای طبیعی برای انسان است. برای درک بیشتر و پایه ای و جامع از چربی های موجود در آن، به طور کلی، بیشتر شامل اسیدهای چرب (الیفاتیک) می باشد که تقریبا همه آن ها اسیدهای چرب آزاد هستند. لیپیدها یک دسته از ترکیبات ارگانیک هستند که اسیدهای چرب بحساب می آیند و در آب حل نمی شوند، بلکه در حلال های آلی قابل حل هستند. این دسته شامل بسیاری از روغن های طبیعی، واکس ها و استروئیدها نیز می شود.
بیشتر اسیدهای چرب ژل رویال، اسیدهای چرب زنجیره میانی هستند. لیپیدها به عنوان داروهای پیشگیرانه و تقویت کننده مورد استفاده قرار می گیرند. با ویژگی هایی که شامل: مهارکنندگی قوی رشد سرطان، تقویت سیستم ایمنی، درمان جایگزین برای یائسگی، محافظت از پوست در برابر پیری و موارد دیگر می شود.
خواص ضدباکتریایی ژل رویال
ژل رویال پایداری میکروبی قابل توجهی از خود نشان می دهد، اگرچه در برابر تکثیر میکرو ارگانیزم‌ها بسیار حساس است. در سال های اخیر، ترکیبات شیمیایی شامل رویالیسین و ژلئین از ژل رویال استخراج شده اند که خواص ضدباکتریایی از خود نشان می دهند. هر چند مکانیزم دقیق آن ها ناشناخته باقی مانده است، اثر ضد باکتریایی اولیه آن ممکن است به دلیل فعل و انفعال پپتیدها با غشای سلول ها باشد. پپتیدهای ضد باکتریایی، به دلیل وجود رسوبات آرژینین، هیستیدین و لایسین، دارای بار مثبت هستند که امکان واکنش آن ها با فسفولیپیدهای آنیونی غشای سلول را فراهم ساخته و باعث تخریب آن می شود. رویالیسین یکی از قوی ترین پپتیدهای ضد باکتری یافت شده در ژل رویال است.
مشخص شده است که این ماده در غلظت های پایین، دارای خاصیت ضد باکتری قوی در برابر باکتری های گرم مثبت است، اما بر باکتری های گرم منفی تأثیری ندارد. تاکنون، ۴ نوع ژلئین، یعنی ژلئین ۱ تا ۴ با استفاده از روش فاز معکوس، یعنی رنگ نگاری مایع با عملکرد بالا، شناسایی شده اند. اختلافات بین ژلئین ۱ تا ۴ به یک پسماند در دنباله محدود می شود و این اختلاف تأثیر قابل توجهی بر بازده ضد میکروبی آن ها دارد. ژلئین ۱ تا ۳ هم در مقابل باکتری های گرم مثبت و هم گرم منفی، خاصیت ضد میکروبی از خود نشان می دهند، اما ژلئین ۴ اینگونه نیست.
تحقیقات انجام شده
در سال ۲۰۰۲ در تایلند، محققان خواص ضد باکتریایی ژل رویال خام و عصاره های دارای چربی و بدون چربی آن را آزمایش کردند. آن ها همچنین به منظور افزایش میزان نگهداری از ژل رویال، ترکیبات مختلف، زمان و دمای ذخیره سازی آن را نیز ارزیابی کردند. ژل رویال تازه جمع آوری شده در دمای اتاق (۲۵ تا ۲۷ درجه سانتی گراد)، دمای یخچال (۲ تا ۴ درجه سانتی گراد) و انجماد عمیق (۱۸- درجه سانتی گراد) به مدت ۱۲ ساعت، ۲۴ ساعت و ۳ روز نگهداری شده و سپس در مقابل باکتری های مختلف آزمایش شد. نتایج نشان دادند که نگهداری ژل رویال در دمای انجماد، بر خاصیت ضد باکتریایی و خاصیت متوقف کنندگی رشد باکتری ها اثر نمی گذارد. در عوض، محققان نوعی کاهش فعالیت ضد باکتریایی در طی زمان نگهداری در تمام دماهای آزمایش شده دیگر را مشاهده نمودند.
محقق دیگری در سال ۲۰۰۵، خواص ضد باکتریایی مختلف ژل رویال خام، بخش غیر قابل انحلال در اتر و بخش قابل حل در اتر این ماده غذایی را در مقابل باکتری های مختلف آزمایش کرد. نتایج این آزمایش، نوعی اثر باز دارندگی واضح ژل رویال خام را نشان دادند. گونه استافیلوکوکوس اورئوس حساس‌ترین باکتری بوده و پس از آن باکتری های استرپتومایسس گریسئوس و اشریشیا کولی بالاترین حساسیت را به آن نشان دادند. بخش قابل حل در اتر مربوط به ژل رویال، عملکرد ضد باکتری بیشتر از ژل رویال خام از خود نشان داد، در حالی که بخش غیرقابل حل در اتر، حاوی رویالیسین، اثر بخشی کمتری (حتی نسبت به ژل رویال خام) داشت.
در سال ۲۰۱۳، محققان خاصیت ضد باکتریایی ژل رویال مصری (دو نمونه جمع آوری شده در دو دوره زمانی مختلف) و یک نوع ژل رویال چینی را مورد بررسی قرار دادند. آنها گزارش کردند که باکتری های گرم مثبت، نسبت به تمام این سه نمونه ژل رویال، حساس تر از باکتری های گرم منفی بودند. بعلاوه، فعالیت باکتری زدایی یا توقف رشد باکتری در ژل رویال، ارتباط نزدیکی با منشأ جغرافیایی، گونه‌های گیاهی مرتبط و تنوع ژنتیکی کولونی ها داشت.
خواص ژل رویال
بعضی افراد از ژل رویال بعنوان دارو استفاده می کنند، اما مهم این است که آن را با گرده گل و زهر زنبورعسل اشتباه نگیرید، چون این مواد کاملا متفاوت اند. به چند مورد از خواص ژل رویال اشاره می کنیم.
۱ . تقویت سیستم ایمنی بدن
بر اساس نتایج آزمایشی منتشر شده در سال ۲۰۰۱ از مجله International Immunopharmacology ژل رویال می تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند. در این آزمایش، واکنش هیستامین به آلرژن ها فورا سرکوب شد و نشان داد که امکان دارد ژله رویال بتواند به کاهش علائم آلرژی فصلی کمک کند. با این حال، هنوز تحقیقات بیشتری برای تأیید خواص ضد حساسیت ژل رویال لازم است.
۲ . خواص ژل رویال برای بیماران آلزایمری
پژوهش های اخیر می گوید ژل رویال می تواند حافظه کوتاه مدت را تقویت کند زیرا ثابت شده به طور کلی نقش تقویتی روی عملکرد اعصاب دارد. می دانیم بیماری آلزایمر به طور کلی یعنی اختلالات حافظه و یادگیری، برای همین آزمایشی برای بررسی تاثیر ژل رویال روی یادگیری و حافظه، در نهاد تحقیقات بیومدیک پیشرفته (Advanced Biomedical Research) مطرح شد. به دلیل اینکه بافت مغز اسید های چرب سیر نشده زیادی در خود دارد که به ویژه در برابر حمله رادیکال های آزاد ضعیف اند، مواد آنتی اکسیدان موجود در ژل رویال می توانند نقش مهمی در درمان و پیشگیری بیماری های مختل کننده اعصاب داشته باشد.
۳ . حاوی پروبیوتیک های مفید است
بنظر می رسد ژل رویال منبع مهم بیفیدوباکتری است که باکتری های مفید در حفظ سلامت مسیر گوارشی هستند. مطالعات بالینی دیگری مانند: ضد سرطان بودن و افزایش ایمنی را نیز به وجود بیفیدوباکتری ها در مسیر گوارشی ربط داده اند. ترکیب ویژه عسل می تواند به رشد، فعالیت و پایداری بیفیدو باکترهای درون محصولات لبنی تخمیر شده کمک کند.
۴ . عوارض و مشکلات یائسگی و پس از یائسگی را تسکین می بخشد
تحقیقات نشان می دهد که خوردن ژل رویال می تواند عوارض یائسگی را کاهش دهد و احساس سلامتی را در زنان یائسه بهبود ببخشد. ترکیبی از ژل رویال، روغن پامچال شب، دامیانا و جینسنگ هم می تواند عوارض یائسگی را کم کند.
۵ . کاهش درجه کُلاژِن برای داشتن پوست بهتر
آزمایشی انجام شده توسط گروه علوم پزشکی شرق و غربِ دانشگاه کیونگ هی (Kyung Hee) کره گزارش می دهد که ژل رویال چروک های پوستی ناشی از اشعه ماوراء بنفش B را تنظیم می کند. این تاثیرات ضد پیری روی پوست با تعیین محتوای کلاژن و ضخامت اپیدرمی بافت پوست اندازه گیری شدند. درجه پرو کلاژن نوعِ ۱ در مواردی که رژیم غذایی آنها یک درصد ژل رویال داشت افزایش پیدا کرد. این نتایج مشخص می کند که ژل رویال می تواند با افزایش تولید کلاژن، از پوست در برابر پیری محافظت کند.
۶ . خواص ژل رویال برای پوکی استخوان
گروه ارتوپد و تروماتولوژیِ دانشکده پزشکی دانشگاه اروسیوس (Erciyes) ترکیه تاثیر ژل رویال و گرده گل روی کاهش از بین رفتن استخوان ها بدلیل پوکی را بررسی کردند. تراکم مواد معدنی استخوان را اندازه گرفتند، از بافت ها نمونه برداری و نمونه های خون را برای آزمایش جمع آوری کردند. با تصویر برداری از همه این ها در میکروسکوپ الکترونی می توان میزان کلسیم و فسفات استخوان ها را مشخص کرد.
تفاوت های بارزی بین نمونه ها یافت شد که سلامت بالاتر استخوان های ستون فقرات و قسمت بالایی استخوان ران (proximal femur) در گروه های مصرف کننده ژل رویال و گرده گل را نشان می داد. میزان کلسیم و فسفات بافت استخوانی در نمونه های این گروه بیشتر بود پس ژل رویال و گرده گل می توانند باعث کاهش از بین رفتن استخوان ها بدلیل پوکی شوند.
۷ . درمان زخم ها
مدت زیادی است که عسل بعنوان کمکی در درمان زخم ها شناخته می شود. تحقیقات نشان می دهد ژل رویال نیز فایده های قابل توجهی در درمان زخم دارد. در آزمایشی در سال ۲۰۱۰، زخمی بلافاصله با ژل رویال به غلظت های مختلف تا حد ۴۸ ساعت تحت درمان قرار گرفت. کوچ یاخته (فرآیندی پایه‌ای در رشد و نگهداشت جانداران) با اندازه گیری بسته شدن حاشیه های زخم مورد بررسی قرار گرفت.
کوچ یاخته های فیبروبلاست پس از گذشت ۲۴ ساعت از ایجاد زخم شروع شد و درمان ژل رویال به طور قابل ملاحظه ای سرعت کوچ را بالا برد. به طور کلی، این آزمایش نشان داد که ژل رویال کوچ یاخته های فیبروبلاست را تسریع می کند. فیبروبلاست سلولی در بافت بهم پیوسته است که کلاژن و فیبرهای دیگر تولید می کند و باعث تعادل چربی های متنوع موجود در فرآیند درمان زخم می شود.
۸ . درمان ناباروری مردان
نتایج تحقیقات منتشر شده در مجله داروهای گیاهی ابن سینا (Avicenna Journal of Phytomedicine) فواید ژل رویال روی پارامترهای اسپرم، درجه تستوسترون و مالون دی آلدئید در موش ها را ارزیابی کرده است. تعداد اسپرم، میزان تحرک، زنده بودن، تکامل و بی نقصی DNA آن ها در این آزمایش آنالیز شدند. نتایج، اشاره بر این دارد که درمان توسط ژل رویال می تواند ناباروری جنس نر را بهبود بخشد.
۹. خواص ژل رویال برای دیابت
پژوهش هایی حاکی از اینکه ژل رویال می تواند یک سری نشانگرهای دیابت نوع دو را در مردان و زنان بهبود بخشد وجود دارد. در یک آزمایش بالینی با افراد راندوم، چهل بیمار مبتلا به دیابت نوع ۲ موظف به خوردن روزانه ۳ گرم ژل رویال یا یک عدد قرص پلاسیبو (بی اثر و تلقینی) بصورت ناشتا شدند. با اینکه اثرات فوری نبود و پژوهش های بیشتری در این زمینه لازم است، تغییراتی در درجه گلوکز خون صورت گرفت که می تواند برای دیابت نوع ۲ مفید باشد. یعنی ژل رویال می تواند درمان طبیعی برای دیابت باشد.
۱۰ . به کاهش ناراحتی های ناشی از موکوزیت (التهاب غشاء مخاطی) کمک می کند
مطالعات نشان می دهد که ژل رویال (شاه انگبین) می تواند در زمان بهبودی بیماران تحت پرتو درمانی و شیمی درمانی کمک کند. همراه با درمان استاندارد با دهان شویه، مشخص شد که عوارض موکوزیت دهان را بهبود می بخشد. داده ها حاكی از آن است كه استفاده از ژل رویال تاثير شايعی در موكوزيت شديد دهان داشته و این تاثیر ناشی از فعاليت های ضد التهابی يا آنتی اكسيدانی آن است.
۱۱. کاهش اثرات جانبی شیمی درمانی
بیماران شیمی درمانی، عوارض جانبی درمان سرطان و کاهش پاسخ ایمنی را با زخم های دردناک و زخم های دهانی تجربه می کنند. در مطالعه ۱۰۳ بیمار مبتلا به سرطان، مصرف ژل رویال (۱ گرم در روز) باعث بهبود زخم های دهان و کاهش زمان بهبودی شد. ژل رویال را در دهان گذاشته و قورت دهید.
۱۲. بهبود سلامت روان
در یک مطالعه، ۳۱ داوطلب ۳ گرم ژل سلطنتی را به مدت شش ماه مصرف کردند؛ که این ارزیابی نتایج مثبتی در پی داشت.
۱۳. افزایش سلول های قرمز خون
ژل رویال ممکن است گلبول های قرمز را افزایش داده و باعث کاهش کم خونی شود. در یک مطالعه شش ماهه بر روی ۳۱ داوطلب که روزانه ۳ گرم ژل سلطنتی مصرف می کردند، مشخص شد که تعداد گلبول های قرمز آن ها افزایش یافته بود. ژل رویال با افزایش سطح تستوسترون، تعداد گلبول های قرمز را بالا می برد.
۱۴. کاهش کلسترول خون
ژل رویال می تواند سوخت و ساز چربی را افزایش دهد. در یک مطالعه، ۷ داوطلب در هر روز ۶ گرم ژل رویال مصرف کردند. بعد از ۴ هفته، کلسترول این افراد کاهش یافت.
۱۵. محافظت از مغز
ژل رویال ممکن است موجب محافظت مغز از بیماری آلزایمر شود. طی آزمایشی بر روی موش هایی که دارای بیماری آلزایمر بودند معلوم شد مصرف ژل رویال باعث بهبود حافظه مکانی، یادگیری و عملکرد مغز شد. موش هایی که ژل رویال را تغذیه می کردند قادر به حرکت در مارپیچ ها بودند و به رغم بیماری های مغزی، مسیر را به یاد می آوردند.
۱۶.درمان بیماری های عصبی
با توجه به اینکه شاه انگبین منبعی غنی از استیل کولین و فسفولیپید به شمار می رود، در روند درمان مشکلات عصبی مانند آلزایمر، ام.اس، فراموشی و پارکینسون نقش مهمی را ایفا می کند. ژل رویال به دلیل دارا بودن مقادیر بسیاری از ویتامین های B Complex، هورمون های طبیعی، مواد معدنی، اسید فولیک و برخی اسید های چرب علاوه بر نتایج مثبت بر روی مغز و سیستم عصبی در کاهش دردهای میگرن، درمان افسردگی، کاهش استرس و بی خوابی های شبانه و همچنین باعث بهبود ضعف اعصاب، اختلالات روانی، هیجان زیاد و جلوگیری از اثرات سوء روانپزشکی می شود.
۱۷. افزایش طول عمر
مصرف ژل رویال خالص بصورت مداوم می تواند باعث افزایش طول عمر و همچنین افزایش قدرت سیستم ایمنی گردد.