طی دوره سالمندی، فرایندهای کاتابولیکی (فرایندهایی که باعث دگرگونی و تجزیه بافتها میشود) بیشتر از میزان آنابولیک (فرایندهای که باعث سنتز و ساخت بافتها میشود) است. در نتیجه کارایی سلولی کاهش مییابد و منجر به آسیب عملکرد اعضای مختلف میشود.
از نظر ترکیب بدنی، ۲ تا ۳ درصد توده بدون چربی بدن در هر دهه از زندگی از دست میرود.
کاهش توده ماهیچهای اسکلتی، قدرت ماهیچهها را کم میکند. تغییرات در راه رفتن و تعادل، عملکرد فیزیکی بدن را تحت تأثیر قرار میدهد و عوامل خطر بیماریهایی مزمن افزایش مییابد. افزایش توده چربی بدن به موازات کاهش توده عضلانی، میزان متابولیسم را کاهش میدهد.
میزان متابولیسم پایه (سوخت و ساز پایه) تقریباً ۱۵ تا ۲۰ درصد در طول زندگی کاهش مییابد و این تغییرات منجر به کاهش نیاز به انرژی در سالمندان میشود و در نتیجه کاهش فعالیت آنها، زمینه برای چاقی مساعد میگردد.
اهمیت فعالیت بدنی سالمندان
انرژی مورد نیاز به دلیل فعالیت کم سالمند، کاهش توده عضلانی و افزایش بافت چربی تغییر میکند. اهمیت ورزش و فعالیت بدنی سالمند در طول زندگی توسط انجمن قلب آمریکا، کالج طب ورزشی آمریکا و سایر سازمانهای بهداشتی به اثبات رسیده است. بدین منظوره خانه سالمندان آرام فعالیت های ورزشی متناسب با شرایط سالمندان در بر نامه روزانه خود گنجانده است.
فعالیت بدنی منظم علاوه بر تأمین سلامت بدن، میزان شیوع بیماریها و همچنین میزان مرگومیر را در سالمندان کاهش میدهد.
با شروع دوره سالمندی احساس طعم، بویایی، بینایی و لامسه کاهش مییابد.
معمولاً کاهش حس چشایی و بویایی در سالمندان شایعتر است. این کاهش میتواند ناشی از عوامل مختلف مثل کاهش تعداد پرزهای چشایی و عصب بویایی، بیماریهای شخصی مانند بیماری آلزایمر، داروها، مداخلات جراحی و عوامل محیطی باشد.
افت این حواس فقط باعث کاهش اشتها یا لذت نبردن از غذا نمیشود بلکه عوامل خطری برای مسمومیت غذایی یا قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خطرناک است.
تحریک احساس بویایی و چشایی منجر به تغییرات متابولیکی مثل ترشح بزاق، اسید معده، ترشح پانکراس و افزایش سطح انسولین پلاسما میشود. بنابراین کاهش این حواس به فرایند متابولیکی آسیب میرساند و باعث مشکلات تغذیه ای سالمندان می شود .
کاهش شنوایی و بینایی و توانایی هم در سالمندان شایع است و میتواند باعث کاهش اشتها و توانایی تشخیص غذا و دریافت غذا شود.
در مجموع سالمندی با تغییر در سلامت دندانها، عملکرد دستگاه گوارش، سیستم قلبی و عروقی، کلیهها، اعصاب، سیستم ایمنی و … همراه است.