آیا تا به حال از نظر عاطفی احساس کرده‌اید که در یک نقطه شکست قرار گرفته‌اید؟ اگر سر خود را به نشانه مثبت تکان می‌دهید، یعنی ممکن است شما فرسودگی یا خستگی عاطفی را تجربه کرده باشید.
خبر خوب این است که روش‌های مفیدی برای درمان و مدیریت فرسودگی عاطفی وجود دارد تا بتوانید هم در محل کار و هم در زندگی شخصی خود از این بحران خارج شوید. اما قبل از بیان این روش‌ها، لازم است کشف کنیم که فرسودگی عاطفی چیست، شناخت و درمان خستگی عاطفی در کنار هم به ما کمک می‌کند پس با ما در این مقاله از سایت برترین ها همراه باشید.
بیشتر بخوانید : پرخوری عاطفی یا عصبی چیست؟
فرسودگی یا خستگی عاطفی چیست؟
به نقل از سایت betterup، خستگی یا فرسودگی عاطفی به حالتی گفته میشود که، در اثر انباشته شدن استرس شغلی یا استرس در زندگی شخصی یا ترکیبی از هر دو با هم، فرد از لحاظ احساسی حس خسته بودن و نداشتن انرژی می‌کند.
معمولا کسانی که دچار فرسودگی عاطفی می‌شوند، احساس می‌کنند که هیچ قدرت و کنترلی در زندگی ندارند و به عبارتی احساس گرفتار شدن در کارها را دارند.
استرس چطور باعث خستگی میشود؟
مطمئنا همه ما استرس را تجربه کرده‌ایم و در آینده هم تجربه خواهیم کرد، اما وقتی استرس خیلی زیاد شود، احساس قدرت کنترل و انرژی خود را از دست می‌دهیم. وقتی این اتفاق بیفتد، سیستم واکنش اضطراری بدن ما با عجله آدرنالین ترشح می‌کند و پس از آن هورمون تثبیت کننده خلق و خوی طبیعی ما که سروتونین نام دارد، بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد و به دلیل تداوم استرس و تنش هورمون سروتونین شروع به کاهش می‌کند؛
اکنون علاوه بر داشتن استرس عوارض جانبی آدرنالین هم به مشکلات اضافه میشود، عوارضی مثل تپش قلب، تعریق زیاد و تنفس سریع.
اگر احساس خستگی می‌کنید و فکر نمی‌کنید که خودتان به طور طبیعی بتوانید به روال سابق بازگردید، ممکن است دچار فرسودگی عاطفی شده باشید، بهترین راه برای برطرف کردن این مشکل شناخت و درمان خستگی عاطفی است، به عبارتی ابتدا باید آن را شناخت و سپس به درمان آن پرداخت.
خستگی عاطفی چگونه خود را نشان میدهد؟
خستگی عاطفی نمود درونی و بیرونی دارد و نشانه‌های آن شامل علائم جسمی، روانی، عاطفی و عملکردی است که رفتار و کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار میدهد. شناخت علائم خستگی عاطفی به ما کمک می‌کند تا بهتر بتوانیم به خودمان برای حل این مشکل کمک کنیم.
- علائم جسمی: علائم جسمی یا فیزیکی که این نوع خستگی یا فرسودگی ایجاد می‌کند شامل سردرد، افزایش یا کاهش وزن، خستگی، تپش قلب، درد عضلات یا اسپاسم عضلانی، افزایش یا کاهش اشتها، ایجاد تاثیر منفی بر خواب است
- علائم روانی: فرسودگی عاطفی ممکن است فرد را دچار مه مغزی کند به این معنی که تغییراتی منفی در فکر و حافظه او ایجاد می‌کند. علائم احتمالی که ممکن است برای این فرد رخ دهد عبارت است از: فراموشی، گیجی، مشکل در تمرکز، کمبود تخیل، احساس خستگی ذهنی.
- علائم عاطفی: مسلما خستگی عاطفی بر احساسات و خلق و خوی فرد هم تأثیر منفی می‌گذارد. علائم عاطفی شامل تغییرات خلق و خو و ایجاد احساساتی مانند: بدبینی، بی‌تفاوتی، ناامیدی، عصبانیت،کاهش غزت نفس، کمبود انگیزه، اضطراب و یا افسردگی، احساس شکست و احساس نداشتن قدرت و انرژی.
- علائم عملکردی: علائم جسمی، عاطفی و روانی در کنار هم روی توانایی فرد برای عملکرد در محل کار یا زندگی شخصی تأثیر می‌گذارد. در نتیجه علائم احتمالی که ممکن است رخ دهد عبارت است از: تعامل کم با دیگران، غیبت‌های زیاد از کار و جامعه، عملکرد ضعیف در محل کار، بهره وری پایین، تعهد کم نسبت به کار، نگرش ضعیف و ... .
.jpg)
بیشتر بخوانید : ده راهکار اساسی برای درمان افسردگی
چه عواملی باعث خستگی عاطفی میشود؟
تجربه استرس و اضطراب کم در طول روز امری طبیعی است ولی فرسودگی عاطفی معمولاً بعد از یک دوره استرس طولانی مدت یا مزمن رخ میدهد و شناخت و درمان خستگی عاطفی به ما کمک می‌کند از این بحران خارج شویم.
البته این نکته را باید بدانیم عوامل موثر در خستگی عاطفی از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
برخی از این عوامل شامل موارد زیر می‌شوند:
- مشاغل پرفشار مانند پرستاران، پزشکان، افسران پلیس و معلمان و ...
- آموزش شدید، مانند دانشکده پزشکی، به سربازی رفتن
- ساعت‌های کاری طولانی مدت
- داشتن بیماری خاص
- کار کردن در شغلی که از آن متنفرید
- کار کردن بدون داشتن استراحت
- نداشتن آزادی بیان
- نداشتن روابط کارآمد با دیگران
- نداشتن هدف در کار و زندگی
- بچه‌دار شدن
- تربیت فرزندان
- استرس مالی یا فقر
- مستاجر بودن
- گذراندن مراحل طلاق طولانی مدت
- مرگ یکی از عزیزان
- زندگی با فردی که بیماری خاص دارد
- از دست دادن شغل
- کمال‌گرایی
- شغل خانه‌داری
- عدم اولویت‌دهی به مراقبت از خود
- مصرف مواد مخدر
- و ...
کدام مشاغل بیشتر در معرض خطر فرسودگی عاطفی هستند؟
هر کسی در هر حرفه‌ای که باشد ممکن است دچار خستگی عاطفی شود، اما متاسفانه کسانی که در مشاغل استرس زا هستند، بیشتر از سایرین آن را تجربه می‌کنند.
در اینجا چند حرفه را به شما معرفی می‌کنیم که بیشتر در معرض خطر فرسودگی عاطفی هستند:
- مربیان (در هر زمینه‌ای نه فقط معلمان مدرسه)
- مددکاران اجتماعی
- متخصصان خدمات اضطراری مانند پلیس، پرستار، پزشک، آتشنشان و ...
- مدیران مالی (به خصوص در شرایط بد اقتصادی)
درمان و مدیریت خستگی عاطفی
برای درمان و مدیریت خستگی یا فرسودگی عاطفی روش‌هایی وجود دارد. در ابتدا بهتر است تغییرات مثبتی در سبک زندگی ایجاد کنید، مطمئنا تغییر سبک زندگی کار سختی است اما زمانی که آن را شروع کنید به مراتب برایتان آسانتر میشود.
زمانی که علائم خستگی عاطفی را در خود تشخیص دادید می‌توانید موارد زیر را به عنوان خوددرمانی انجام دهید ولی اگر این موارد به شما کمکی نکرد مراجعه به یک روانپزشک متخصص در تهران تنها راه برای درمان شماست.
- حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی متوسط در روز
- ساعت خواب و بیداری را تنظیم کنید تا در یک ساعت مشخص باشد
- هر شب هفت تا نه ساعت بخوابید
- روزانه سه وعده غذایی متعادل یا شش وعده غذای کم بخورید
- روزانه هشت لیوان آب بنوشید.
- یک روال روزانه برای خودتان ایجاد کنید به عنوان مثال، نوشیدن آبمیوه، رفتن به یک پیاده، انجام یوگا، خواندن کتاب یا روزنامه، حمام کردن یا کارهای دیگری که دوست دارید انجام دهید.
- مرخصی گرفتن برای تفریح
- مرخصی گرفتن در زمان بیماری
- با دوستان یا عزیزان خود یا حتی تنهایی به مسافرت بروید
- تا حد امکان به برنامه کاری خود پایبند باشید ولی افراط نکنید و فشار زیاد به خودتان وارد نکنید
- تمرین مراقبه ذهن آگاهی
- شروع عمل سپاسگزاری
- مقابله با استرس به روش های سالم، مثل نفس عمیق کشیدن
- و ..
.jpg)
بیشتر بخوانید : به کدام یک مراجعه کنیم؟ روانشناس، روانپزشک یا مشاور؟
جمع بندی
خستگی عاطفی یک بیماری قابل درمان است و بهترین راه درمان آن شناخت عوامل و علائم آن است.
خستگی عاطفی در صورت عدم درمان می‌تواند نیروی کار را از بین ببرد، پس کارفرمایان باید برای جلوگیری از این اتفاق راه‌های پیشگیرانه را در محیط کار و برای نیروی کار خود فراهم کنند مثل آموزش مدیریت استرس، داشتن ساعت کاری استاندارد، دادن مرخصی به کارمندان.
شناخت و درمان خستگی عاطفی، یکی از مباحث مهمی است که همه افراد به خصوص افراد شاغل باید آن را بدانند تا بتوانند قبل از دیر شدن مشکل را برطرف کنند.