نقرس یک نوع آرتریت التهابی است که به دلیل تجمع بلورهای اسید اوریک در مفاصل به وجود می‌آید. این بیماری معمولاً باعث درد شدید و ناگهانی، ورم و قرمزی در مفاصل می‌شود، به خصوص در شست پا. عوامل مختلفی مانند رژیم غذایی پرپروتئین، مصرف زیاد الکل، چاقی، و برخی داروها می‌توانند خطر ابتلا به نقرس را افزایش دهند. تشخیص نقرس از طریق آزمایش خون و نمونه‌برداری از مایع مفصلی انجام می‌شود. درمان شامل داروهای ضدالتهابی، تغییرات در سبک زندگی و رژیم غذایی است تا حملات نقرس کاهش یابد و از آسیب طولانی مدت به مفاصل جلوگیری شود. در ادامه با برترینها همراه باشید تا نکاتی را درباره این بیماری با شما در میان بگذاریم.
بیشتر بخوانید : حفظ سلامتی در هوای آلوده چگونه است؟!
نقرس چیست؟
نقرس یک نوع بسیار حاد از آرتروز است که در دسته بیماری‌های مفصلی قرار می‌گیرد. افزایش بیش از حد اسید اوریک در بدن موجب تورم، درد، التهاب، قرمزی و داغ شدن مفاصل می‌شود. حملات نقرس به‌طور ویژه در هنگام خواب شبانه اتفاق می‌افتد و درد غیرقابل تحملی برای فرد به وجود می‌آورد. این بیماری بیشتر در نواحی انگشت بزرگ پا، زانو و مچ پا دیده می‌شود، اما ممکن است سایر نواحی بدن را نیز درگیر کند. معمولاً در مردان بیشتر از زنان رواج دارد و برای بیماران کلیوی و افراد با سابقه سنگ کلیه خطرات بیشتری دارد. اسید اوریک که در بدن تولید می‌شود وقتی به‌شکل بلورهای اسیدی در مفاصل رسوب می‌کند، باعث بروز این بیماری می‌شود.
علائم نقرس
علائم ابتلا به نقرس به شرح زیر است:
• درد و تورم مفصلی: حملات نقرس معمولاً با درد، تورم، قرمزی و گرمی شدید در یک یا چند مفصل ظاهر می‌شوند. این علائم معمولاً به‌طور ناگهانی در مفاصل ظاهر می‌شوند، به‌ویژه در مفاصل انگشتان پا، زانو و مچ پا. درد می‌تواند بسیار شدید باشد و باعث محدودیت در حرکت مفصل شود. همچنین، تورم و قرمزی در محل مفصل مبتلا قابل مشاهده است، که ممکن است با داغی و حساسیت همراه باشد. این علائم معمولاً در زمان حملات نقرس ظاهر می‌شوند و می‌توانند به‌طور موقت فعالیت روزمره فرد را محدود کنند.
• محدودیت حرکتی: در حملات نقرس، حرکت مفصل درگیر به شدت دچار محدودیت می‌شود. ممکن است فرد قادر به راه رفتن نباشد.
• تب و لرز: بروز تب و لرز نیز از علائم شایع حملات نقرس است که به دلیل التهاب شدید مفصل ایجاد می‌شود.
• اسید اوریک: اصولاً، اسید اوریک نه علامت بلکه عامل اصلی نقرس است. وقتی سطح بالایی از اسید اوریک در بدن تجمع پیدا می‌کند، این اسید به شکل بلورهای اسید اوریک در مفاصل رسوب می‌کند که موجب التهابات و درد شدید مفاصل، مخصوصاً در مفصل انگشتان پا، می‌شود. بنابراین، اسید اوریک نقش اساسی در بروز و تشدید حملات نقرس دارد و به عنوان یک عامل خطرزای برای ابتلا به این بیماری شناخته می‌شود.
• تورم تدریجی: در برخی موارد، تورم مفصلی به تدریج و بدون حملات حاد ایجاد می‌شود که به «نقرس مزمن» معروف است.
درصورت بروز هر یک از این علائم، توصیه می‌شود هرچه سریع‌تر با پزشک مشورت شود تا درمان مناسب آغاز گردد.
بیشتر بخوانید : راز سلامتی چیست،متخصصان در این باره چه می‌گویند؟
عوامل خطر ابتلا به نقرس
1. عوامل تغذیه ای: مصرف زیاد غذاهای حاوی پورین (مانند گوشت قرمز، جگر و غذاهای دریایی) باعث افزایش سطح اسید اوریک در بدن می‌شود.
2. چاقی و اضافه وزن: افراد چاق و دارای اضافه وزن بیشتر در معرض خطر نقرس هستند، زیرا چربی اضافی می‌تواند منجر به افزایش اسید اوریک شود.
3. مصرف الکل: مصرف زیاد الکل، به خصوص نوشیدنی‌های تخمیری مانند شراب و آبجو، مقدار اسید اوریک را افزایش می‌دهد.
4. اختلالات متابولیکی: بیماری‌های کلیوی و دیابت می‌توانند منجر به اختلال در دفع اسید اوریک و افزایش آن در بدن شوند.
5. داروهای برخی: برخی داروها مانند دیورتیک‌ها، آسپرین و نیاسین ممکن است سطح اسید اوریک را بالا ببرند.
6. ژنتیک: برخی افراد به دلیل عوامل ژنتیکی تمایل بیشتری به افزایش اسید اوریک در بدن دارند.
با کنترل این عوامل خطر و رعایت سبک زندگی سالم می‌توان از بروز حملات نقرس پیشگیری کرد.
ورزش‌هایی توضیخ شده برای افراد مبتلا به نقرس
برای افراد مبتلا به نقرس، انتخاب نوع ورزش مناسب بسیار مهم است. در اینجا چند توصیه در مورد ورزش برای این افراد ارائه می‌دهم:
• ورزش‌های کم‌تماس: فعالیت‌های ورزشی مانند پیاده‌روی، شنا و دوچرخه‌سواری توصیه می‌شود. این ورزش‌ها فشار کمتری به مفاصل وارد می‌کنند.
• ورزش‌های قدرتی: تمرینات قدرتی با وزنه‌های سبک می‌توانند به تقویت ماهیچه‌ها و استحکام مفاصل کمک کنند. اما باید از ورزش‌های شدید که باعث آسیب به مفاصل می‌شوند اجتناب کرد.
• ورزش‌های کششی و انعطاف‌پذیری: انجام حرکات کششی و تمرینات انعطاف‌پذیری به بهبود محدودیت حرکتی در مفاصل کمک می‌کند.
• ورزش منظم و متعادل: انجام ورزش به صورت منظم و متعادل (مثلاً هفته‌ای 3-4 جلسه) توصیه می‌شود. شدت و مدت زمان ورزش باید به تدریج افزایش یابد.
همچنین توجه به عدم خستگی و استراحت کافی بعد از ورزش برای این بیماران حائز اهمیت است. مشورت با پزشک برای تعیین برنامه ورزشی مناسب نیز توصیه می‌شود.
راه های درمانی نقرس
درمان نقرس بر اساس مرحله و شدت بیماری متفاوت است، اما به طور کلی شامل موارد زیر است:
1-درمان حاد:
• داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs): این داروها مانند ایبوپروفن (Ibuprofen) و ناپروکسن (Naproxen) به کاهش التهاب و درد مفاصل کمک می‌کنند و درمان حملات نقرس اثربخش هستند.
• کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزون (Prednisone) که به‌طور سریع عمل کرده و التهاب مفاصل را کاهش می‌دهند. این داروها معمولاً برای حملات شدید نقرس تجویز می‌شوند.
• داروهای ضد التهابی استروئیدی: مانند کلوکورتیزول (Colchicine) که به کاهش التهاب و درد مفاصل کمک می‌کنند. این دارو معمولاً به عنوان درمان دومی برای حملات نقرس استفاده می‌شود.
• دیگر داروها: شامل کلوکیسین (Colchicine)، پروبنسید (Probenecid)، و لسینوپریل (Losartan) نیز هستند که به‌طور تجربی در برخی موارد نقرس مورد استفاده قرار می‌گیرند
بیشتر بخوانید : تاثیر میوه‌های خشک و دانه‌های روغنی بر روی سلامتی
2-درمان پیشگیرانه:
• داروهای کاهنده اسید اوریک مانند آلوپورینول یا فبوکسوستات برای کاهش سطح اسید اوریک در خون
• داروهای ضدالتهاب برای پیشگیری از حملات آینده
• استراحت مفاصل درگیر
• استفاده از یخ برای کاهش التهاب و درد
• ورزش منظم و مناسب برای تقویت مفاصل
• رژیم غذایی کم پورین برای کاهش تولید اسید اوریک
• محدود کردن مصرف غذاهای مانند غذاهای دریایی، به ویژه صدف‌ها مانند میگو، خرچنگ، صدف و ساردین و همچنین محدود کردن مصرف گوشت قرمز، بره و خوک.
• افزایش مصرف آب
• کاهش وزن
• اجتناب از مصرف الکل
• مصرف لبنیات کم چرب
• مصرف مداوم ویتامینC
همچنین در موارد پیشرفته نقرس، جراحی برای تعویض مفاصل آسیب دیده نیز ممکن است لازم باشد. مشورت با پزشک برای تعیین بهترین روش درمان ضروری است.
کلام پایانی
نقرس بیماری مفصلی آزاردهنده‌ای است که در صورت عدم درمان می‌تواند به عوارض خطرناکی مانند سنگ کلیه و خشکی مفصل منجر شود. تشخیص و درمان به موقع این بیماری از اهمیت بسیاری برخوردار است، لذا اگر علائم آن را تجربه می‌کنید، به پزشک مراجعه کنید.