یبوست در کودکان یکی از مشکلات رایج گوارشی است که می‌تواند باعث ناراحتی و درد در هنگام دفع مدفوع شود. علائم این مشکل شامل کاهش حرکات روده و مدفوع سفت و خشک است که ممکن است به علت تغییر در رژیم غذایی یا آموزش زودهنگام دستشویی رفتن باشد. برای درمان یبوست کودکان، تغییرات در رژیم غذایی، مصرف آب کافی، و استفاده از روش‌های خانگی مانند مصرف فیبر بیشتر می‌تواند موثر باشد. همچنین، شناخت و تشخیص به موقع این مشکل توسط والدین می‌تواند از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کند. با سایت برترین ها همراه باشید تا پیرامون این مشکل اطلاعات مفیدی را با شما در میان بگذاریم.
علائم یبوست در کودکان
علائم یبوست در کودکان شامل موارد زیر است:
1-دفع مدفوع سخت و دردناک: کودکان مبتلا به یبوست معمولاً زمان زیادی را صرف دفع مدفوع می‌کنند و در هنگام دفع درد و ناراحتی را تجربه می‌کنند.
2-مدفوع گلوله‌ای شکل: مدفوع کودک به صورت سفت و گلوله‌ای دفع می‌شود که گاهی اوقات باعث گرفتگی و درد می‌شود.
3-دفع مدفوع نامنظم: کودکان مبتلا به یبوست ممکن است هر چند روز یک بار یا حتی هفته‌ای یک بار مدفوع دفع کنند.
4-عدم تخلیه کامل روده: کودک پس از دفع احساس می‌کند روده‌هایش کاملاً تخلیه نشده‌اند.
5-خونریزی مقعدی: یبوست گاهی اوقات باعث ایجاد ترک‌های مقعدی می‌شود که هنگام دفع خونریزی ایجاد می‌کنند.
6-کاهش اشتها: برخی کودکان مبتلا به یبوست اشتهای کمتری دارند و ممکن است از خوردن غذا امتناع کنند.
7-درد شکم: کودکان مبتلا به یبوست ممکن است از درد و ناراحتی در ناحیه شکم و دل پیچه شکایت کنند.
8-تغییر خلق و خو: یبوست گاهی اوقات باعث تغییرات خلقی و رفتاری در کودکان می‌شود.
در صورت مشاهده این علائم، توصیه می‌شود بدون تأخیر با پزشک مشورت کرد تا درمان مناسب صورت گیرد.
بیشتر بخوانید : علائم تورم چشم در کودکان چیست؟!
علل ایجاد یبوست در کودکان
علل یبوست در کودکان می‌تواند متنوع و متعدد باشد. در زیر هشت مورد از شایع‌ترین علل یبوست در کودکان را توضیح می‌دهیم:
• رژیم غذایی نامناسب: مصرف غذاهای کم‌فیبر مانند فست‌فودها و غذاهای فرآوری شده می‌تواند باعث یبوست شود .
• مصرف آب ناکافی: کمبود آب در بدن می‌تواند باعث سفت شدن مدفوع و دشواری در دفع آن شود .
• عدم فعالیت بدنی: کم‌تحرکی و نشستن طولانی‌مدت می‌تواند باعث کاهش حرکات روده و یبوست شود .
• آموزش زودهنگام دستشویی رفتن: شروع زودهنگام آموزش توالت می‌تواند باعث استرس و یبوست در کودکان شود.
• تغییر در رژیم غذایی: تغییر ناگهانی در نوع غذای مصرفی می‌تواند باعث یبوست شود، به ویژه هنگام انتقال از شیر مادر به غذای جامد .
• مصرف برخی داروها: داروهایی مانند مسکن‌ها و مکمل‌های آهن می‌توانند باعث یبوست شوند .
• بیماری‌های زمینه‌ای: برخی بیماری‌ها مانند دیابت، مشکلات تیروئیدی و بیماری‌های عصبی می‌توانند به عنوان علت یبوست باشند .
• استرس و اضطراب: مشکلات روانی مانند استرس و اضطراب نیز می‌توانند باعث یبوست در کودکان شوند.
درمان‌های خانگی یبوست کودکان
برای درمان یبوست کودکان، می‌توان از روش‌های خانگی متعددی استفاده کرد که همگی به بهبود وضعیت گوارشی کودک کمک می‌کنند. برخی از مهم‌ترین این روش‌ها عبارتند از:
مصرف فیبر بیشتر: مصرف مواد غذایی پر فیبر مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل می‌تواند به بهبود حرکات روده کمک کند .
نوشیدن آب کافی: اطمینان از اینکه کودک روزانه مقدار کافی آب می‌نوشد، می‌تواند به نرم شدن مدفوع و جلوگیری از یبوست کمک کند .
مصرف عسل: یک قاشق غذاخوری عسل قبل از خواب می‌تواند به نرم شدن روده‌ها و راحت‌تر شدن دفع مدفوع کمک کند .
ماساژ شکم: ماساژ ملایم شکم کودک به صورت دایره‌ای می‌تواند به تحریک حرکات روده و تسهیل دفع مدفوع کمک کند .
حمام آب گرم: استفاده از حمام آب گرم برای کودک می‌تواند به آرامش و کاهش استرس کمک کرده و در نتیجه باعث بهبود وضعیت گوارشی او شود .
ورزش و فعالیت بدنی: تشویق کودک به انجام فعالیت‌های بدنی مانند بازی کردن و دویدن می‌تواند به بهبود حرکات روده کمک کند .
تغذیه با آلو و آب آلو: مصرف آلو و آب آلو به دلیل داشتن سوربیتول می‌تواند به عنوان یک ملین طبیعی عمل کند و به رفع یبوست کمک کند.
استفاده از پروبیوتیک‌ها: مصرف مواد غذایی حاوی پروبیوتیک مانند ماست می‌تواند به بهبود تعادل باکتری‌های روده و رفع یبوست کمک کند .
بیشتر بخوانید : 6 فایده سیب برای کودکان
رفع یبوست در کودکان با تغییرات رژیم غذایی
تغییرات مناسب در رژیم غذایی کودک می‌تواند به بهبود یبوست کمک کند.
• افزایش مصرف غلات کامل مانند نان سبوس‌دار، برنج قهوه‌ای و ماکارونی کامل که سرشار از فیبر هستند.
• همراه غذا خوردن میوه‌ها و سبزی‌های تازه مثل سیب، گلابی، هویج و کلم که به تسهیل عملکرد روده کمک می‌کنند.
• استفاده از غذاهای نرم و پر آب مثل سوپ، پوره میوه و سبزی که به هضم و دفع راحت‌تر کمک می‌کنند.
• محدود کردن مصرف غذاهای فرآوری شده و پرچرب که معمولاً فیبر کمی دارند.
• افزایش مصرف آب و مایعات دیگر مانند آبمیوه و شیر به منظور نرم نگه داشتن مدفوع.
• فراهم کردن زمان و فضای مناسب برای دفع مدفوع به طور منظم و آرام.
درمان‌های دارویی یبوست کودکان
برای درمان دارویی یبوست در کودکان، موارد زیر پیشنهاد می‌شود:
1-مسهل‌ها:
• استفاده از مسهل‌های ملین مانند پلی‌اتیلن گلیکول یا لاکتولوز برای نرم کردن مدفوع
• تجویز با دوز مناسب سن و وزن کودک براساس دستور پزشک
2-روغن‌های گیاهی:
• استفاده از روغن‌های روده‌ای مانند روغن کرچک یا روغن زیتون
• تجویز به صورت خوراکی یا مصرف موضعی در ناحیه مقعد
3-ملین‌های محرک:
• داروهایی مانند سنا یا بیساکودیل که انقباضات روده را افزایش می‌دهند
• استفاده کوتاه‌مدت و براساس تجویز پزشک
4-مکمل‌های فیبر:
• استفاده از مکمل‌های فیبر محلول مانند متیل سلولز یا پسیلیوم
• کمک به افزایش حجم مدفوع و تسهیل دفع
5-آنتی‌اسپاسمودیک‌ها:
• داروهایی که انقباضات روده را کاهش می‌دهند مانند دایفنوکسیلات
• برای موارد یبوست همراه با درد شکمی
همیشه با پزشک مشورت کنید تا داروی مناسب با دوز صحیح برای کودک تجویز شود.
بیشتر بخوانید : آیا باید کودک را به خوردن غذا وادار کنیم؟
کلام آخر
یبوست کودکان و نوزادان مسئله‌ای جدی است که نیاز به توجه دارد. دانستن عادات دفع مدفوع فرزند و مشورت با پزشک متخصص در صورت تغییر آن اهمیت دارد. تغییرات در دوره‌های مختلف زندگی کودک می‌تواند موجب یبوست شود، مثلاً یبوست کودک ۳ ساله اغلب به خاطر لجبازی است که به عنوان نمایش قدرت انجام می‌دهد. در کودکان زیر ۲ سال، یبوست می‌تواند به علت آموزش زودهنگام توالت‌رفتن باشد که باعث ناراحتی و نگه‌داشتن مدفوع می‌شود. در صورت بروز یبوست، برای تشخیص و درمان به دکتر کودکان مراجعه کنید و می‌توانید از دکتر گوارش و متخصص داخلی نیز کمک بگیرید.