آنوریسم مغزی چیست؟

آنوریسم مغزی به تورم یا بزرگ شدن غیرطبیعی عروق خونی در مغز گفته می شود. این تورم ممکن است ناشی از ضعف دیواره عروق خونی یا تغییرات ساختاری در عروق باشد و شبیه به بادکنکی است که در دیواره رگ خونی ایجاد شده باشد.

انواع آنوریسم مغزی

1.    آنوریسم ساکولار: این نوع آنوریسم شایع ترین نوع آنوریسم مغزی است و به شکل توت آویزان از رگ خونی است.
2.    آنوریسم دوکی شکل: این نوع آنوریسم در طول رگ خونی ایجاد می شود و به شکل طولی است.

بیشتر بخوانید : 7 تاثیر ورزش بر فعالیت‌های مغزی

علائم بیماری آنوریسم مغزی

علائم بیماری آنوریسم مغزی ممکن است متناسب با اندازه و موقعیت آنوریسم و همچنین خونریزی مرتبط با آن باشد. در بسیاری از موارد، آنوریسم مغزی بی علامت است و تا زمانی که شکستگی رخ ندهد، افراد اغلب هیچ علائمی ندارند. اما در صورت خونریزی آنوریسم، ممکن است علائم زیر ظاهر شوند:
•    سردرد شدید و ناگهانی: سردرد شدید و ناگهانی می تواند یکی از علائم اصلی و شایع خونریزی آنوریسم مغزی باشد. این سردرد معمولاً بی نظم و ناپیوسته است و به صورت شدیدترین سردردی است که فرد تاکنون تجربه کرده است.
•    تاری دید یا تغییرات بینایی: خونریزی آنوریسم مغزی می تواند منجر به تاری دید، دوبینی، دیدن نقاط سیاه یا تغییرات دیگر در بینایی شود. 
•    تعریق و تهوع: خونریزی مغزی ممکن است باعث ایجاد تعریق، تهوع و استفراغ شود. تهوع و استفراغ می تواند همراه با سردرد یا به طور جداگانه رخ دهد.
•    سفتی گردن: سفتی عضلات گردن می تواند نشانه خونریزی در فضای زیر عنکبوتیه باشد که می تواند ناشی از پارگی آنوریسم مغزی باشد.
•    تغییرات شخصیت و رفتار: در برخی موارد، خونریزی آنوریسم مغزی می تواند منجر به تغییرات شخصیتی، رفتاری و عملکردی شود. این شامل تحریک پذیری، اضطراب، افت توجه، مشکلات حافظه و تغییرات مزاجی است.
•    ضعف یا فلج در بخشی از بدن: در برخی موارد، خونریزی آنوریسم مغزی می تواند به ایجاد ضعف عضلات، فلج یا مشکلات حرکتی در بخشی از بدن منجر شود.
•    از دست دادن هوشیاری: در صورت پارگی آنوریسم مغزی، ممکن است فرد دچار بیهوشی شود.
در صورت تجربه هر یک از این علائم، بهتر است فوراً به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کرده و تشخیص و درمان مناسب را دریافت کنید زیرا خونریزی آنوریسم مغزی ممکن است برای وضعیت زندگی تهدید کننده باشد.

روش های تشخیص خونریزی آنوریسم مغزی

برای تشخیص خونریزی آنوریسم مغزی، روش های تشخیصی زیر استفاده می شوند:
•    تصویربرداری مغزی با رادیوگرافی کامپیوتری (CT scan): CT scan یک روش تصویربرداری است که از اشعه ایکس استفاده می کند تا تصاویر مفصل از ساختارهای داخلی مغز را ایجاد کند. با CT scan می توان خونریزی آنوریسم مغزی را تشخیص داد و از موقعیت و اندازه آن آگاه شد.
•    آنژیوگرافی مغزی: در این روش، یک ماده رنگی که قابل رویت برای رادیوگرافی است، به عروق خونی تزریق می شود و سپس تصاویر رادیوگرافی از عروق مغزی گرفته می شود. این روش به صورت مستقیم و دقیق می تواند خونریزی آنوریسم مغزی را نشان دهد.
•    آنژیوگرافی مغزی با استفاده از  MRI: در این روش، از تصاویر MRI برای تصویربرداری عروق مغزی استفاده می شود. با استفاده از ماده رنگی خاص، عروق مغزی قابل مشاهده می شوند و خونریزی آنوریسم مغزی قابل تشخیص است.
•    آنژیوگرافی دیجیتال زیرمیلیتری (DSA): DSA یک روش تصویربرداری پیشرفته است که از ترکیب فناوری رادیوگرافی و ماده رنگی استفاده می کند. در این روش، پزشک ماده رنگی را به عروق خونی تزریق می کند و سپس تصاویر دقیقی از عروق مغزی و خونریزی ها به دست می آید.
با ترکیب این روش ها و ارزیابی توسط پزشک متخصص مغز و اعصاب، می توان خونریزی آنوریسم مغزی را تشخیص داد و برنامه درمانی مناسب را برای بیمار تعیین کرد.

درمان آنوریسم مغزی

درمان آنوریسم مغزی ممکن است شامل روش های غیرجراحی و جراحی باشد. انتخاب روش درمانی به عواملی مانند اندازه و موقعیت آنوریسم، وضعیت بیمار و تاریخچه پزشکی وی بستگی دارد. در ادامه، روش های درمانی رایج برای آنوریسم مغزی را توضیح می دهیم:
•    جراحی: در برخی موارد، جراحی برای برداشتن آنوریسم و بازسازی عروق مغزی مورد نیاز است. روش های جراحی شامل کلیپ گذاری و ربط آنوریسم با کلیپ، روش های میکروسرژری و اندازه گیری آنوریسم، و استفاده از پیچ های خارجی یا داخلی برای جبران آنوریسم است.
•    تعویض عروق: در برخی موارد، تعویض عروق ممکن است به عنوان روش درمانی استفاده شود. در این روش، عروق معیوب با استفاده از عروق سالم جایگزین می شوند.
•    اندوواسکولار: درمان اندوواسکولار شامل روش هایی مانند کاتتریزاسیون با روش کوییلینگ (coiling)، استفاده از پیچ های خارجی (stenting) و بلون بندی عروق مغزی (balloon-assisted coiling) است. در این روش ها، از راه عروق خونی به آنوریسم دسترسی پیدا می شود و با استفاده از مواد مانند کوییل ها، پیچ ها یا بلون ها، عروق تحت فشار قرار می گیرند و خونریزی متوقف می شود.
•    پیگیری و مراقبت های حمایتی: در برخی موارد، آنوریسم های کوچک و بی علامت ممکن است نیازی به درمان فوری نداشته باشند. در این صورت، پزشک ممکن است؛ تصمیم بگیرد بیمار را پیگیری کند و با استفاده از داروها و مراقبت های حمایتی، خطر شکستگی آنوریسم را کاهش دهد.
مهم است تا در هر صورت، درمان آنوریسم مغزی توسط یک تیم پزشکی متخصص انجام شود و بر اساس شرایط و نیازهای هر بیمار تعیین گردد.

درمان آنوریسم بدون پارگی

•    مراقبت و کنترل: در برخی موارد، آنوریسم های بدون پارگی نیازی به درمان فوری ندارند و می توان آنها را با مراقبت و کنترل منظم تحت نظر داشت.
•    جراحی: در برخی موارد، ممکن است برای جلوگیری از پارگی آنوریسم، جراحی برای بستن یا جدا کردن آنوریسم از رگ خونی انجام شود.

درمان آنوریسم پاره شده

•    درمان اورژانسی: پارگی آنوریسم مغزی یک اورژانس پزشکی است و نیاز به درمان فوری دارد.
•    جراحی: در صورت پارگی آنوریسم، ممکن است برای ترمیم رگ خونی و جلوگیری از خونریزی بیشتر، جراحی انجام شود.

بیشتر بخوانید : عوامل خطرساز در بروز سکته های مغزی

پیشگیری از آنوریسم مغزی

پیشگیری از آنوریسم مغزی می تواند به کاهش خطر بروز آنوریسم و جلوگیری از شکستگی آنوریسم کمک کند. در ادامه، تعدادی از روش های پیشگیری از آنوریسم مغزی را بررسی می کنیم:
•    مراقبت های سلامتی عمومی: حفظ سلامت عمومی بدن و کنترل عوامل خطر مرتبط با سلامتی می تواند به کاهش خطر بروز آنوریسم مغزی کمک کند. این شامل سبک زندگی سالم، تغذیه مناسب، وزن مناسب، فعالیت بدنی منظم، کاهش استفاده از ترکیبات نیکوتینی مانند سیگار و محافظت از سر و صورت در مواجهه با ضربه است.
•    مدیریت فشار خون: کنترل فشار خون منظم و حفظ آن در محدوده نرمال می تواند خطر بروز آنوریسم مغزی را کاهش دهد. در صورت داشتن فشار خون بالا، مشاوره پزشک و مصرف داروهای ضدفشار خون ممکن است لازم باشد.
•    جلوگیری از تنش و استرس: تنش و استرس طولانی مدت می تواند خطر بروز آنوریسم مغزی را افزایش دهد. استفاده از روش های مدیریت استرس مانند مطالعه، روش های تنفسی عمیق، مدیتیشن و ورزش می تواند کمک کند.
•    مراقبت از سلامت عروق: حفظ سلامت عروق و جلوگیری از بیماری های عروقی مانند آترواسکلروز (رسوب چربی در دیواره عروق) نقش مهمی در کاهش خطر آنوریسم مغزی دارد. مواد غذایی سالم، کاهش مصرف چربی های اشباع شده و نیمه اشباع شده، مصرف مواد آنتی اکسیدانی مانند میوه ها و سبزیجات، و تحرک بدنی منظم می تواند به حفظ سلامت عروق کمک کند.
•    بررسی و درمان بیماری های مرتبط: برخی از بیماری ها می توانند عوامل خطر برای آنوریسم مغزی باشند. مانند بیماری های خونریزی و ضعف وراثتی عروق. در صورت وجود بیماری های مرتبط، بهتر است با پزشک متخصص عروق و متخصص مغز و اعصاب مشاوره کنید و درمان مناسب را دنبال کنید.
مهم است بدانید که برای پیشگیری از آنوریسم مغزی، مراجعه به پزشک متخصص و مشاوره با او درباره عوامل خطر و روش های مناسب برای شما بسیار مهم است. همچنین، در صورت وجود علائم نگران کننده مانند سردرد شدید و ناگهانی، تاری دید، سختی در گفتار و اختلالات حرکتی، باید بلافاصله به نزدیکترین مرکز درمانی مراجعه کنید، زیرا این ممکن است نشانه شکستگی آنوریسم باشد که نیاز به درمان فوری دارد.